Ενώ είχα προγραμματίσει και προσχεδιάσει να αναρτήσω κάτι ποιητικό και κάπως πρωτότυπο μαζί και αξιόλογο γύρω από την «Ἡμέρα της Γυναίκας», έπεσα ξαφνικά πάνω σε ένα απόσπασμα από την μελέτη του αείμνηστου (και αγαπημένου) μεταπτυχιακού καθηγητή μου Filippo Maria Pontani: «Η σύγχρονη Ελληνική Ποίηση,». Ο Αιώνας μας, Ιουν. 1951. Πρόκειται για ένα μικρό επιλογικό κεφάλαιο, σαν παράρτημα, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Υστερόγραφο. Το αιώνιο θήλυ». Αφορά στην άποψι που είχε ο μεγάλος αυτός Ιταλός νεοελληνιστής (και όχι μόνο) καθηγητής για την γυναικεία ποίησι στην νεώτερη Ελλάδα.
Ιδιαίτερη μνεία κάνει στην ποιήτρια Ρίτα Μπούμη-Παππά και αυτό το τελευταίο ήταν που απετέλεσε ικανή αφορμή για μένα να αναρτήσω μαζί με το σχετικό απόσπασμα από το μελέτημα τού (για μένα) άτυχου φίλου και δάσκαλου και δύο από τα πιο αντιπροσωπευτικά ποιήματα της εν λόγω Ελληνίδας ποιήτριας. Το δεύτερο μάλιστα δεν θα μπορούσα να μην το συνοδεύσω με την εξαιρετική μελοποίησι των Αφελφών Κατσιμίχα.
Φτάνουν τα λόγια! Άλλωστε σε κάτι τέτοια θέματα, ποτέ δεν είναι αρκετά!
…………………
1. ΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΑΝΙ
Υ σ τ ε ρ ό γ ρ α φ ο: Το αιώνιο θήλυ
Μερικές ευγενικές φωνές ποιητριών διακρίνονται στην πλατειά περιοχή των νεοελληνικών γραμμάτων, από τη Μαρία Πολυδούρη την μεγαλύτερη από όλες, ως τη Μυρτιώτισσα, την Αιμιλία Δάφνη, τη Μελισσάνθη, τη Λιλή Ιακωβίδη.
Πολλοί απ’ τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές και λογοτέχνες αναγνώρισαν με πολλούς επαίνους τη γνήσια φλέβα, τη συγκινημένη έμπνευση, το λεπτό καλλιτεχνικό γούστο της ποιήτριας Ρίτας Μπούμη -Παππά, πού ποιήματά της είχαν απήχηση καί στο εξωτερικό καί έγιναν πάρα πολύ γνωστά, ιδίως στην Ιταλία. Πιθανές υπερβολές στα εγκώμια, (μέσα από τα οποία η Μπούμη σα μια «νέα Σαπφώ» ή σαν «την πιο καθαρή , ρωμαλέα και γυμνή φωνή στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ποίηση», έγιναν τελευταία αφορμή, τόσο στην Ιταλία, όσο και στην Ελλάδα, για μία πολεμική που η δριμύτητά της τελείωσε με το να θολώσει τα νερά.
Εμείς προσωπικά, δηλώσαμε πολλές φορές και καθαρά προσδιορίσαμε τους προσανατολισμούς των προτιμήσεων μας και αρνούμεθα ακόμα και τη δυνατότητα μιας αντίθεσης και μιας σύγκρισης ανάμεσα στους λογοτέχνες της ομάδας της ευγενικής ποιήτριας και του συζύγου της Νίκου Παππά, απ’ τη μια, και τους νεότερους ή σεφερικούς, ή όπως αλλιώς θέλουν να λέγονται, από την άλλη.
Όμως αυτή η αντίληψή μας, ποτέ δεν μας εμπόδισε να αναγνωρίσουμε τις καλές λυρικές ιδιότητες της Μπούμη και να της είμαστε ευγνώμονες για το έργο που αυτή άσκησε και ασκεί, για τη διάδοση της ιταλικής ποίησης στην Ελλάδα.
Όσο και αν αυτοί οι ιταλοί ποιητές που μεταφράζει και παρουσιάζει στα ελληνικά, διαλέγονται κάποτε άκριτα και δίχως σωστή γνώση της αξίας τους και της σημασίας τους γράμματα μας, η Ρίτα Μπούμη έδωσε δείγματα φιλίας προς τη λογοτεχνία μας και για αυτό αξίζει κάθε έπαινο, αναγνώριση κ’ ενθάρρυνση. Περισσότερο ακόμα πού, για πρωτότυπους στίχους της στα ιταλικά, διακρίθηκε στα 1949 στο Διεθνή διαγωνισμό Βραβείου Συρακουσών, τ’ όνομά της μπορεί να σταθεί πλάι σε εκείνο τής Μαριέττας Μινώτου (Επτανησἰας), μελετηρής μεταφράστριας του Φόσκολο και του Λεοπάρντι, γεγονός που αξίζει να υπενθυμίσουμε.
Filippo Maria PONTANI
(Μτφρ. Ρ. Μ. - Π.)
.............................................
2. ΤΟ ΣΟΝΕΤΤΟ (της ΜΑΡΙΑΣ ΜΠΟΥΜΗ -ΠΑΠΠΑ)
Μη φεύγεις, στάσου!
Ας ήταν και τότε που τα χρόνια
θα κάμουν το κορμί μου να λυγίσει
και θα 'χουν τα μαλλιά μου γινει χιόνια
και θα 'χει στην καρδιά μου η φλόγα σβήσει.
Ας ήταν έστω ακόμη από συμπόνια
να 'ρχόταν η άνοιξη σου ν' αναστήσει
της νιότης μου τα μαδημένα κλὠνια
που μόνο απ' την πνοή σου είχαν ανθίσει,
Να 'ρχόσουν έστω τότε, να σκορπούσες
μια λάμψη εαρινή με τ' άγγισμά σου
και τη νεκρή καρδιά μου να ξυπνούσεςΙ
Ναι, ας ήταν τρυφερά στα γόνατα σου
μ' ένα φιλί σου Αγάπη να ρουφούσες
τη στερνή μου πνοή. Μη φεύγεις, στάσου!
......................................
3. ΤΟ ΜΕΛΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΠΟΙΗΜΑ (της ΜΑΡΙΑΣ ΜΠΟΥΜΗ -ΠΑΠΠΑ)
Υπόγειο
Τους ήλιους δεν εμέτρησες
που σε ζητήσαν τόσα χρόνια
πού ‘σαι γυναίκα
με τα γαλάζια τσίνορα
Σ’ έκρυψε στο φουστάνι της
η μαραμένη κοπέλα
πέντε χειμώνες σ’ έθαψαν
σε χιόνι λασπερό
Μεγάλη νυχτερίδα τρέφεται
απ’ τη νιότη σου
γι’ αυτό νωρίς βραδιάζει
πριν χορτάσεις
το μεσημέρι καίει
στα ψηλά τα δώματα
το κύμα του ξανθό
λούζει τους δρόμους
Πεθαίνεις με τους ποιητές
κάθε ηλιοβασίλεμα
τα χέρια σου μυρίζουν
απ’ τα μαλλιά τους
χτυπάει η καμπάνα
που δεν πιστεύεις πια
σε ξένη αυλή συνομιλείς
με το φεγγάρι
Σου ‘φερε ο Μυλόζ
φέτος την άνοιξη
την πείνα σου ποιος άλλος μπορούσε να νοιαστεί
φουρτούνιασε τη γειτονιά
το φιλντισένιο αμάξι του
γίνου όμορφη, γίνου όμορφη,
στα περιβόλια θα σε δείξει
Έχεις ένα χαμόγελο
από μαργαριτάρια
ψαράδες Σικελοί
στο ταίριαξαν να το φοράς
ψάξε και βρές το
πριν σε κλείσει η νύχτα
σ’ ένα υπόγειο βαθύτερο
από τούτο
........................................
4. Η ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΣΙΜΙΧΑΙΩΝ
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου