Η επιβλητική θέσι του συμβόλου του Σταυρού στον «΄Υμνον εις την Ελευθερίαν» του Σολωμού.Il simbolo della croce nel “Inno alla Liberta;” di D.Solomos

In hoc signo vinces
Αμφί μεσημβρινάς ηλίου ώρας, ήδη της ημέρας αποκλινούσης, αυτοίς οφθαλμοίς ιδείν έφη (ο Κωνσταντίνος) εν αυτώ ουρανώ υπερκείμενον του ηλίου σταυρού τρόπαιον, εκ φωτός συνιστάμενον, γραφήν τε αυτώ συνήφθαι λέγουσαν «τούτω νίκα»

Απο την ποιητική σύνθεσι-εθνικό μνημείο του νεότερου Ελληνισμού «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» γραμμένο απο τον Διονύσιο Σολωμό στην Ζάκυνθο (1823), είναι γνωστό οτι έχει προκύψη ο Εθνικός Ύμνος του Ελληνικού Κράτους [προσέξτε: καί της Κυπριακής Δημοκρατίας (επισήμως απο το 1966)!]
Αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό, είναι οτι λέγοντας «Εθνικός Ύμνος» δεν θα ‘πρεπε να μιλάμε μόνο για τις τις δύο πρώτες τετράστιχες στροφές, αλλά για τις 24 πρώτες απο το σύνολο των 158 στροφών του σολωμικού ποιήματος! Καθ’ όσον αυτό το κομμάτι του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν», οι πρώτοι 96 δηλαδή στίχοι, είναι αυτό που καθιερώθηκε, επισήμως απο το 1865, ως ο Εθνικός Ύμνος μας.
Αλλά εμείς σήμερα θέλαμε να τιμήσουμε το τρόπαιον νίκης, το οικουμενικώς αναγνωριζόμενο (και ενίοτε υπούλως οικοιοποιούμενο απο ιδεολογικούς ή και θρησκευτικούς εχθρούς της πίστεώς μας!) σωτηριώδες σύμβολο των απανταχού χριστιανών, τον Σταυρό.

Το σύμβολο, το οποίο μάλιστα έχει κατα μυστηριώδη τρόπο ως προτύπωσι το παρόμοιο σύμβολο του προχριστιανικού ελληνικού κόσμου-πολιτισμού – στο ίδιο βασικό σχήμα ή και παραλλαγές του.

Στον «Ύμνον εις την Ελευθερίαν», λοιπόν, του κατ’ εξοχήν εθνικού μας ποιητή, ο Σταυρός (με ό,τι ευλόγως συμβολίζει) έχει μια θέσι που δεν μπορεί παρά να χαρακτηρισθή ως εξόχως επιβλητική.
Ο Σολωμός μέσα στον «Ύμνο» παραπέμπει εύστοχα –πράγμα που έκαναν και οι αγωνιστές σε διπλωματικά κείμενα που κατά καιρούς έστελναν στους ευρωπαίους- στο κοινό θρησκευτικό υπόβαθρο, της χριστιανικής πίστης, με το οποίο είμαστε ως λαοί συνδεόμενοι.
Την πρώτη ρητή αναφορά για το ιερό μας σύμβολο μέσα στο ποίημα, την συναντάμε στην 73η στροφή: (Έχει προηγηθή η συγκλονιστική –έως σοκαριστική - περιγραφή της κατάληψης της Τριπολιτσάς)
73.- Τῆς αὐγῆς δροσάτο ἀέρι,
δὲν φυσᾶς τώρα ἐσὺ πλιο
στῶν ψευδόπιστων τὸ ἀστέρι.
φύσα, φύσα εἰς τὸ ΣΤΑΥΡΟ!
Για να ακολουθήση αμέσως (ως επωδός, μετά το προανάκρουσμα της α’ στροφής) ο χαιρετισμός στην Ελευθερία:
74.- Ἀπ' τὰ κόκαλα βγαλμένη
τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά,
καὶ σὰν πρῶτα ἀνδρειωμένη,
χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριά!

Στην συνέχεια στην στρ. 89-90 βάζει την Ελευθερία να πηγαίνει στο Μεσολόγγι, εκεί να υποδέχεται την Θρησκεία (προσωποποιημένη κι εκείνη, με έναν Σταυρό που ακτινοβολεί στο χέρι ) και να δέχεται από αυτήν περιπαθή ασπασμό.

89.- Σοὺ 'λθε ἐμπρὸς λαμποκοπώντας
ἡ Θρησκεία μ' ἕνα σταυρό,
καὶ τὸ δάκτυλο κινώντας
ὀποῦ ἀνεῖ τὸν οὐρανό,

90.- «σ' αὐτό», ἐφώναξε, «τo χῶμα
στάσου ὁλόρθη, Ἐλευθεριά!».
Καὶ φιλώντας σου τὸ στόμα
μπαίνει μὲς στὴν ἐκκλησιά.

Η τρίτη και τελευταία εμφάνισι του ιερού συμβόλου, είναι –στο τέλος του ποιήματος, ως επισφράγισμα του Ύμνου- ακόμα πιο σημαντική και θα λέγαμε αποκαλυπτική.
Ο ποιητής προς το τέλος της σύνθεσής του, αφού αναφέρεται πρώτα στον εθνομαρτυρικό θάνατο του Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε’ (στρ.132-8), παρουσιάζει την θεϊκή μορφή της Ελευθερίας να τον προστάζει να σιωπήση (στρ. 139) και γεμάτη ανησυχία [αφού μάλιστα ρίξη το βλέμμα ΤΡΕΙΣ ΦΟΡΕΣ προς την Ευρώπη, (να ‘ναι υπαινιγμός για τον ήδη διαφαινόμενο τριμερή ετερόφωτο πολιτικό προσανατολισμό των Ελλήνων αγωνιστών και ο οποίος απο την αρχική μορφή πολιτικών συμπαθειών-επιδράσεων με αναφορά σε μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, θα οδηγήση το 1824 στην επίσημη ίδρυσι των τριών πρώτων –εν πολλοίς ξενοκίνητων- πολιτικών κομμάτων, του Αγγλικού, του Γαλλικού και του Ρωσσικού;)], να απευθύνει μια όλο πάθος έκκλησι για ενότητα προς τους ανδρείους επαναστατημένους, στους οποίους πρώτα αποκαλύπτει τον θανάσιμο κίνδυνο που διατρέχει ο Αγώνας τους απο την «δολερή» Διχόνοια (στρ, 141-8).
Κι αφού (η θεά) τους ξορκίση στο αίμα που χύνουν «για πατρίδα για θρησκειά» να αδελφωθούν (στρ.148-9), καλεί εν τέλει τους ανδρείους αγωνιστές να υψώσουν έναν Σταυρό και να απευθύνουν έκκλησι προς τους ηγέτες των χριστιανικών λαών της Ευρώπης, όπως συνδράμουν στην προσπάθεια για Απελευθέρωσι .

Και είναι χαρακτηριστικό πως η θεά (δηλ. ο Σολωμός) δεν ζητάει να προστρέξουν τα ευρωπαϊκά κράτη στο πλευρό μας, δίκην νέας Σταυροφορίας, αλλά να μην σταθούν εμπόδιο στον Αγώνα μας για λόγους πολιτικών σκοπιμοτήτων και συμφερόντων (στρ. 157).
Σε μια τέτοια περίπτωσι, προειδοποιεί τους «Βασιλείς», τους τότε δηλαδή ευρωπαίους ηγέτες, ότι η πράξι τους θα θεωρηθή αντιχριστιανική, ως χτύπημα κατά του Σταυρού (στροφή 158)!

Αλλά καλύτερα να παραθέσουμε αυτούσια τα λόγια της θεοειδούς Ελευθερίας, τους στίχους δηλαδή αυτούς, με τους οποίους ο Σολωμός διαλέγει να κλείση τον Ύμνον του:

151.- Ὢ ἀκουσμένοι εἰς τὴν ἀνδρεία,
καταστῆστε ἕνα Σταυρὸ
καὶ φωνάξετε μὲ μία:
"Βασιλεῖς, κοιτάξτ' ἐδῶ!

152.- Τὸ σημεῖον ποὺ προσκυνᾶτε
εἶναι τοῦτο, καὶ γι' αὐτὸ
ματωμένους μας κοιτᾶτε
στὸν ἀγώνα τὸ σκληρό.

153.- Ἀκατάπαυστα τὸ βρίζουν
τὰ σκυλιὰ καὶ τὸ πατοῦν
καὶ τὰ τέκνα τοῦ ἀφανίζουν,
καὶ τὴν πίστη ἀναγελοῦν.

154.- Ἐξ αἰτίας τοῦ ἐσπάρθη, ἐχάθη
αἷμα ἀθῶο χριστιανικό,
ποῦ φωνάζει ἀπὸ τὰ βάθη
τῆς νυκτός: Νὰ ἐκδικηθῶ.

155.- Δὲν ἀκοῦτε, ἐσεῖς εἰκόνες
τοῦ Θεοῦ, τέτοια φωνή;
Τώρα ἐπέρασαν αἰῶνες
καὶ δὲν ἔπαυσε στιγμή.

156.- Δὲν ἀκοῦτε; Εἰς κάθε μέρος
σὰν τοῦ Ἀβὲλ καταβοᾶ.
δὲν εἲν' φύσημα τοῦ ἀέρος
ποῦ σφυρίζει εἰς τὰ μαλλιά.

157.- Τί θὰ κάμετε; Θ' ἀφῆστε
νὰ ἀποκτήσομεν ἐμεῖς
λευθεριᾶν, ἢ θὰ τὴν λύστε
ἐξ αἰτίας πολιτικῆς;

158.- Τοῦτο ἀνίσως μελετᾶτε,
ἰδοὺ ἐμπρός σας τὸν Σταυρό:
Βασιλεῖς, ἐλᾶτε, ἐλάτε,
καὶ κτυπήσετε κι ἐδῶ!"».

(Post under construction)