THE PIECES ("PESSOI") OF THE HERO PALAMEDES IS A MILITARY GAME.ΟΙ ΠΕΣΣΟΙ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΗΔΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΝ ΠΑΙΓΝΙΟΝ!

ΟΙ ΠΕΣΣΟΙ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΗΔΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΝ ΠΑΙΓΝΙΟΝ (α΄ μέρος)
DIE "PESSOI" (=die Schachfiguren) DES HELDEN PALAMEDES SIND EIN MILITAERSPIEL (Teil 1)

Είναι γνωστό πως η αρχαιοελληνική μας παράδοσι, αποδίδει στον Παλαμήδη, μεγαλειώδη μορφή του Τρωικού Κύκλου, μεταξύ άλλων εκπληκτικών επινοήσεων και την εφεύρεσι των ΠΕΣΣΩΝ. Και μπορεί το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η πατρότητα να φαντάζη μυθολογικό, όμως το επιτραπέζιο αυτό παιχνίδι είναι μια ιστορική πραγματικότητα.
Το ακριβές περιεχόμενο του επιτραπέζιου αυτού παιγνίου (λεπτομερή χαρακτηριστικά – κανόνες) διερευνάται.
Η απόστασι που χωρίζει το σημερινό Σκάκι από το παλαμήδειον εύρημα των Πεσσών είναι ομολογουμένως μεγάλη. Δεν θα μπορούσε να είναι και διαφορετικά, αφού τα χρονικά όρια ( >3000 χρόνια!!) είναι δυσθεώρητα. Το ζήτημα είναι κατά πόσον είναι δυνατόν να γεφυρωθή. Άλλωστε και η απόστασι ανάμεσα στους κατά καιρούς υποδειχθέντες ως προγόνους του αγαπημένου μας παιχνιδιού (Αιγύπτιοι, Άραβες, Πέρσες, Ινδοί, και, οψίμως, …Κινέζοι) μόνο με αυθαίρετα άλματα καλύπτεται.
Στην ριψοκίνδυνη εξερεύνησι της καταγωγής του σύγρονου Σκακιού με κατεύθυνσι τον Μηκυναϊκό κόσμο επιφυλάσσομαι να επανέλθω προσκομίζοντας τα διαθέσιμα στοιχεία. Τώρα περιορίζομαι να αναφέρω ότι στην αναγωγική πορεία προς το στρατόπεδο των Δαναών απέναντι από τα τείχη της Τροίας, διαθέτουμε τέσσερις τουλάχιστον σταθμούς:
1/ Το ευρωπαϊκό Σκάκι από την αραβική διάδοσι μέχρι την Αναγέννησι.
2/ Το Βυζαντινό Ζατρίκιον
3/ Το Ρωμαϊκο παιχνίδι Ludus Lantruculorum
4/ Οι Πεσσοί των κλασσικών χρόνων.
Η διασύνδεσι του 1 με το 2 δεν αμφισβητείται, απλώς οι περισσότεροι μελετητές σπεύδουν να καταδείξουν την (γλωσσικά μόνο, ολοφάνερη) ταύτισι του Ζατρικίου με το περσικό Σαντράνζ . Όμως οι βυζαντινές πηγές προσφέρουν πληροφοριακό υλικό και προς την άλλη, την «δική» μας κατεύθυνσι, ταυτίζοντας -- με όποιες ασάφειες ενίοτε – το Ζατρίκιον με τους Πεσσούς.
Αυτό το σημείο είναι το κρισιμότερο: αν ισχύση – έστω και σε μικρότερο βαθμό – η σχέσι Ζατρίκιον / Πεσσοί τότε υπερβαίνεται το χρονολογικό όριο καί της Ινδο-περσικής καί της (εσχάτως προβεβλημένης) Κινεζικής καταγωγικής θεωρίας του Σκακιού. Και με δεδομένη την συνάφεια του 3 με το 4 το ταξίδι προβάλλει ευοίωνο.
Η σύγχυσι που παρατηρείται καί μεταξύ αρχαίων αλλά καί βυζαντινών συγγραφέων σχετικά με τα επί μέρους στοιχεία που διακρίνουν αυτό το παιχνίδι από άλλα παρεμφερή, δεν είναι αρκετή να εξαλείψη την πιθανότητα αυτό το παιχνίδι να αποτελή πρόγονο – έστω και μακρινό – του σύγχρονου Σκακιού. 1. Επιτραπέζιο 2. πνευματικο τώρα λοιπόν & 3. ισχυρότατο στοιχείο: ο ΠΟΛΕΜΙΚΟΣ - ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ χαρακτήρας.!
Το 3 το υποθέταμε – ανακαλύπταμε και από τις κειμενικές πηγές του πρωταγωνιστού: Ο Παλαμήδης είναι ταυτισμένος & με την επινοητικότητα & με ΤΗΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ εφευρετικότητα (βλ. σχετ. το άρθρο μου "Αναζητώντας τον Παλαμήδη" στο Περιοδικό ΝΕΟΣ ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ, τ. 1 Δεκέμβριος 2007, σσ. 10-11 και τ. 2 Ιανουάριος 2008, σσ. 10-11).
Σήμερα είμαστε σε θέσι να επισυνάψουμε και μια ακόμα ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ.

Η σημασία της φιλολογικής αυτής μαρτυρίας - άσχετα με την ταύτησι των πεσσών με το ΖΑΤΡΙΚΙΟΝ - συνιστά σαφέστατα την ...

(Η συνέχεια του ιστολογήματος σύντομα σε επόμενη ανάρτησί μου με τον υπότιτλο "Η πρώτη αναφορά του Σκακιού σε ποιητικό έργο της Δύσεως)!