Πανελλαδικός Διαγωνισμός Συγγραφής Φιλοσοφικού Δοκιμίου για Μαθητές Λυκείου. Η «Προκήρυξη» και ο «Κανονισμός». Olimpiade internazionale di filosofia per Studenti; (Il Bando del Concorso del 2021)

Ουδέν σχόλιον!

..............................

10ος ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ 

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ και ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ 

1. ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ

 

1.1. Φορείς - Πλαίσιο 

 α. Το Πανεπιστήμιο Πατρών διά του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου με την υποστήριξη αφ’ ενός μεν του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών (Ελλάδος) του Παν/μίου Χάρβαρντ (ΚΕΣ), αφ’ ετέρου δε της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων (Π.Ε.Φ.) προκηρύσσει τον 10ο Πανελλαδικό Μαθητικό Διαγωνισμό Φιλοσοφικού Δοκιμίου υπό το γενικό θέμα: 

«Η βίωση του Oριακού. 

 Kρίση – ανάγκη – μεταστροφή» 

σύμφωνα με τα οριζόμενα στον ανά χείρας «Κανονισμό». 

Ο Διαγωνισμός τελεί υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Πατρών. Προκηρύσσεται και πραγματοποιείται μετά από έγκριση του αρμοδίου για την Παιδεία και Εκπαίδευση Υπουργείου με την υποστήριξη των υπηρεσιών της Μέσης Εκπαίδευσης. 

Επίσης, υποστηρίζεται από την Ένωση Καθηγητών για την Προαγωγή της Φιλοσοφίας στην Εκπαίδευση (Ε.Κ.Δ.Ε.Φ.). 

β. Ο Διαγωνισμός απευθύνεται προς τους μαθητές της Β’ Λυκείου, χωρίς να αποκλείονται ενδιαφερόμενοι μαθητές άλλων τάξεων του Λυκείου. Μαθητές και καθηγητές που έχουν ενδιαφέρον για την φιλοσοφική σκέψη και την ιστορία της συμμετέχουν εθελοντικά, πέραν των μαθητικών ή υπηρεσιακών τους υποχρεώσεων. Η προετοιμασία των μαθητών για τη συμμετοχή τους δεν επιβαρύνει τη διδασκαλία του μαθήματος της Φιλοσοφίας, αλλά αντίθετα οφείλει να την εμπλουτίζει σύμφωνα με τους στόχους που τίθενται στο Πρόγραμμα Σπουδών. 

Η όλη διενέργεια του διαγωνισμού (εκτέλεση, βράβευση, δημοσιοποίηση) θα υλοποιηθεί με ευθύνη των διοργανωτών, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση των μαθητών για τυχόν τέλη συμμετοχής ή έξοδα διαμονής και διατροφής τους στην Πάτρα, αν προκριθούν στην τελική φάση του, και σύμφωνα με τους κανόνες δεοντολογίας για τη διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων των συμμετεχόντων μαθητών και των πνευματικών δικαιωμάτων τους. 

Δεν θα διαφημίζονται άμεσα ή έμμεσα εμπορικά προϊόντα ή εμπορικές επιχειρήσεις εντός του υλικού του διαγωνισμού και των δράσεων στο πλαίσιο της διεξαγωγής του.

1 

1.2. Σκοποί 

Ο Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου στοχεύει στην καλλιέργεια του φιλοσοφικού λόγου στους μαθητές της Β’/θμιας εκπαίδευσης και, μέσω αυτών, γενικότερα στην προαγωγή της φιλοσοφικής σκέψης στην ευρύτερη κοινωνία. Ειδικά αποσκοπεί στην: 

∙ Ενθάρρυνση και ενίσχυση του φιλοσοφικού προβληματισμού και μεθοδικού στοχασμού στους μαθητές του Λυκείου. 

∙ Εξοικείωση των μαθητών με την δυνατότητα συνεκτικής κριτικής θεμελίωσης των πρακτικών και θεωρητικών τους προσανατολισμών στον κόσμο και την ζωή που παρέχει η φιλοσοφία. 

∙ Παροχή δυνατότητας σε μαθητές με ιδιαίτερα φιλοσοφικά ενδιαφέροντα να γνωρίσουν στενότερα και να προσανατολισθούν στο πεδίο της φιλοσοφίας ως επιστημονικού κλάδου. 

∙ Παροχή δυνατότητας σε μαθητές τους οποίους ελκύει η φιλοσοφία να γνωρίσουν αυθεντικά τον φιλοσοφικό τρόπο σκέψης και να εκτιμήσουν ωριμότερα το ενδιαφέρον και τις δυνατότητές τους στο πεδίο αυτό. 

∙ Πρόκριση των μαθητών που θα συμμετέχουν στην ελληνική εκπροσώπηση στην Διεθνή Ολυμπιάδα Φιλοσοφίας, που διοργανώνεται ετησίως από την Διεθνή Επιτροπή IPO (International Philosophy Olympiad) υπό την αιγίδα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φιλοσοφικών Εταιρειών (FISP: Fédėration  

internationale des sociétés de philosophie).  

∙ Προβολή, τόσο εντός της Ελλάδας, όσο και σε διεθνές επίπεδο, του συντελούμενου εκπαιδευτικού έργου στον τομέα της φιλοσοφίας στην Μ.Ε. 

∙ Ανάδειξη του φιλοσοφικού λόγου ως βάσης για μια συνεκτική και κριτική κοσμοθεώρηση, αλλά και για την προσωπική συγκρότηση του σημερινού ανθρώπου, και κατ’ αυτόν τον τρόπο: 

∙ Ανάδειξη αφ’ ενός μεν της οικουμενικότητας και επικαιρότητας του φιλοσοφικού στοχασμού, αφ’ ετέρου δε της σημασίας και αξίας του ελληνικού φιλοσοφικού λόγου για την ανάπτυξη και εξέλιξη της φιλοσοφίας εν γένει. 

∙ Αναβάθμιση του φιλοσοφικού λόγου στην ελληνική συλλογική συνείδηση, και ειδικότερα στην κοινότητα της Μέσης Εκπαίδευσης, και προαγωγή της φιλοσοφικής στοιχείωσης ευρύτερα στην ελληνική κοινωνία ως α) ιστορικά επιβαλλόμενη επιταγή ειδικά για τον πολιτισμό στην Ελλάδα και  β) συμβολή στην ανοικοδόμηση ενός ώριμου, κριτικού, πνευματικά συγκροτημένου κοινωνικού σώματος και άρα ως συμβολή σε μια σταδιακή αναβάθμιση του κοινωνικού βίου και του δημόσιου λόγου στην Ελλάδα. 

Από την εγκαθίδρυση του Πανελλαδικού Διαγωνισμού καθώς και από την οργανωμένη συμμετοχή της Ελλάδας στην Διεθνή Ολυμπιάδα Φιλοσοφίας εκτιμάται ότι θα προκύψει συγκεκριμένη ωφέλεια για:

2 

∙ Τους μαθητές που θα συμμετάσχουν, γιατί τους δίδεται η ευκαιρία να εμβαθύνουν την επαφή τους με ένα αντικείμενο που τους ενδιαφέρει, να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους και να ασκήσουν τις σχετικές δεξιότητες, αλλά και να γνωρίσουν βιωματικά τον χώρο της διαλεκτικής αναζήτησης αρχών και την ανάγκη εσωτερικής συνοχής. Ενισχύονται έτσι ατομικά για την παρακολούθηση των σχετικών μαθημάτων του σχολείου και εμπεδώνουν το ενδιαφέρον τους για το πεδίο αυτό. 

∙ Τους ενδιαφερόμενους καθηγητές Μ.Ε. που είτε θα προετοιμάσουν τους μαθητές για τον διαγωνισμό είτε θα συμβάλουν στην διεξαγωγή του, ως διορθωτές/βαθμολογητές, ή θα συνεργασθούν με την Επιστημονική Οργανωτική Επιτροπή για τον καθορισμό της ύλης κ.λ.π., διότι θα ασχοληθούν εντατικότερα, τόσο επί της ουσίας, όσο και από πλευράς παιδαγωγικής και διδακτικής, με ένα αντικείμενο που τους ενδιαφέρει και το διδάσκουν, αλλά και διότι θα έχουν και την δυνατότητα να συνεργασθούν με ειδικούς από τον ακαδημαϊκό χώρο, να προβληματισθούν και να ανταλλάξουν απόψεις για την βελτίωση της διδασκαλίας των σχετικών μαθημάτων στα σχολεία (αντίστοιχο όφελος θα προκύψει και για τους πανεπιστημιακούς συμμετέχοντες). 

∙ Τόσο τους μαθητές, όσο και ‒ιδίως‒ τους καθηγητές που θα καθοδηγήσουν τους μαθητές τους, επειδή θα τους δοθεί η ευκαιρία να αναδειχθεί και να αναγνωρισθεί δημόσια το έργο τους μέσα από διαδικασίες άμιλλας και αριστείας. 

∙ Τις σπουδές φιλοσοφίας στην Ελλάδα, καθώς καθηγητές και μαθητές θα αποκτήσουν σαφέστερη εικόνα για τον χαρακτήρα, το περιεχόμενο και την σημασία του επιστημονικού αυτού κλάδου, με αναμενόμενο αποτέλεσμα ένα υψηλότερο ποσοστό φοιτητών που συνειδητά και από ενδιαφέρον θα επιλέγουν τις σπουδές φιλοσοφίας, πράγμα που θα συμβάλει αφ' εαυτού στην βελτίωση του επιπέδου των σπουδών. 

∙ Για το ΚΕΣ του Παν/μίου του Χάρβαρντ, καθώς οι προαναφερθέντες γενικοί και ειδικοί στόχοι του διαγωνισμού υπηρετούν και τους σκοπούς του έργου αυτών των φορέων. 

∙ Την Π.Ε.Φ., καθώς η φιλοσοφία στην Μέση Εκπαίδευση αποτελεί διακεκριμένη θεματική περιοχή των επιστημονικών και παιδαγωγικών της δραστηριοτήτων. 

∙ Όλους τους εμπλεκόμενους και συνεργαζόμενους φορείς από την ίδια την συνεργασία, καθώς η αμοιβαία γνωριμία και ανταλλαγή μεταξύ των χώρων αυτών θα δώσει την δυνατότητα ουσιαστικότερης και εποικοδομητικής επικοινωνίας προς όφελος των κοινά επιδιωκόμενων στόχων. 

∙ Τα οφέλη αυτά διαχέονται από τους μετέχοντες μαθητές και εκπαιδευτικούς και λειτουργούν πολλαπλασιαστικά στον ευρύτερο κοινωνικό, σχολικό και εξωσχολικό χώρο.

3 

2. ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ - ΚΑΝΟΝΕΣ

2.1. Συμμετοχή 

α) Συμμετοχή στον Πανελλαδικό Μαθητικό Διαγωνισμό Φιλοσοφικού Δοκιμίου (ΠΜΔΦΔ) 

O Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου (ΠΜΔΦΔ) διεξάγεται ενιαία για τους μαθητές όλων των σχολείων της δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών προγραμμάτων των ξένων σχολείων που λειτουργούν στην ελληνική επικράτεια (βλ. πιο κάτω ειδική ρύθμιση για τους μαθητές των ξένων προγραμμάτων σχολείων που λειτουργούν στην Ελλάδα), καθώς και των ελληνικών σχολείων της αλλοδαπής. 

Ο διαγωνισμός απευθύνεται πρωτευόντως σε μαθητές της Β΄ Λυκείου, χωρίς όμως να αποκλείονται ενδιαφερόμενοι μαθητές άλλων τάξεων του Λυκείου. Οι συμμετέχοντες μαθητές πρέπει να είναι Έλληνες ή αλλοδαποί που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα ή/και φοιτούν σε ελληνικά σχολεία υπό την ανωτέρω έννοια. Η αίτηση συμμετοχής των ανηλίκων μαθητών στο Διαγωνισμό πρέπει υποχρεωτικά να συνοδεύεται από δήλωση συναίνεσης εκείνων που ασκούν την γονική μέριμνα. 

Τα σχολεία των οποίων καθηγητές και μαθητές επιθυμούν να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό δηλώνουν συμμετοχή στις αρμόδιες Δ/σεις Δ.Ε., όπου συγκροτούνται κατά τις ανάγκες τοπικές οργανωτικές επιτροπές για την διεξαγωγή της πρώτης φάσης του διαγωνισμού. 

Ειδική ρύθμιση για τους μαθητές των ξένων προγραμμάτων των ξένων σχολείων που λειτουργούν στην Ελλάδα: 

α) οι μαθητές αυτής της κατηγορίας μπορούν να δηλώσουν άλλην εκτός της ελληνικής γλώσσα για να διαγωνισθούν, συναγωνίζονται όμως κατά τα άλλα επί ίσοις όροις με τους λοιπούς μαθητές του Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλοσοφίας. β) τα γραπτά των μαθητών αυτών διορθώνονται από ειδικούς βαθμολογητές, οριζόμενους από την Επιστημονική Οργανωτική Επιτροπή. 

γ) οι μαθητές των ξένων προγραμμάτων των ξένων σχολείων που λειτουργούν στην Ελλάδα δεν μπορούν να εκπροσωπήσουν την Ελλάδα στην ΔΟΦ. 

 Ειδική ρύθμιση προβλέπεται και για μαθητές με προβλήματα δυσλεξίας ή ειδικών αναγκών, για τους οποίους εφαρμόζονται κατ’ αναλογίαν και προσαρμοσμένα στις ειδικές συνθήκες του Διαγωνισμού τα από τον νόμο προβλεπόμενα (πρακτικές οδηγίες ανακοινώνονται σε εγκύκλιο που εκδίδεται έγκαιρα πριν από τον προκριματικό διαγωνισμό).

4 

β) Συμμετοχή στην Διεθνή Ολυμπιάδα Φιλοσοφίας (ΔΟΦ) 

∙ Ο Διαγωνισμός είναι ενιαίος: οι νικητές του ΠΜΔΦΔ προτείνονται για πρόκριση στην ΔΟΦ (βλ. κάτω 2.3. Β).  

∙ Ο διαγωνισμός της ΔΟΦ πραγματοποιείται για όλους τους συμμετέχοντες σε μια για αυτούς ξένη γλώσσα: αγγλικά – γερμανικά – γαλλικά – ισπανικά (δηλαδή, για κανένα στην μητρική του γλώσσα). 

∙ Επίσης πραγματοποιείται υποχρεωτικά με χρήση Η/Υ. 

 Για τον λόγο αυτόν οι μαθητές, κατά την δήλωση της συμμετοχής τους στον ΠΜΔΦΔ στα σχολεία τους, δηλώνουν, επί πλέον, εάν ενδιαφέρονται να διαγωνισθούν και για την ελληνική εκπροσώπηση στην Διεθνή Ολυμπιάδα Φιλοσοφίας. Για την δήλωση συμμετοχής δεν απαιτούνται πιστοποιητικά γλωσσομάθειας. 

Η δήλωση συμμετοχής των ανηλίκων μαθητών στη ΔΟΦ πρέπει υποχρεωτικά να συνοδεύεται από δήλωση συναίνεσης εκείνων που ακούν την γονική μέριμνα.  Οι δεξιότητες στην ξένη γλώσσα και την χρήση Η/Υ εξετάζονται επί πλέον, κατά την τελική φάση του πανελλήνιου διαγωνισμού, μεταξύ των μαθητών που θα δηλώσουν το ενδιαφέρον τους για συμμετοχή στην Διεθνή Ολυμπιάδα. Στην Ελληνική αποστολή στην ΔΟΦ μετέχουν ένας εκπρόσωπος του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών και ένας καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης, συνοδός του πρώτου ή του δεύτερου της κατάταξης, και, αν κωλύεται, καθηγητής που είχε συνοδεύσει τους μαθητές σε παλαιότερη συμμετοχή στην ΔΟΦ.  Συμπληρωματικές ρυθμίσεις που αφορούν στην οργάνωση της ελληνικής εκπροσώπησης και στην συγκρότηση της ομάδας με την συμμετοχή εκπαιδευτικών, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την Διεθνή Επιτροπή IPO, θεσπίζονται σε ειδικό κανονισμό. 

2.2. Θέμα του διαγωνισμού 

 Το θεματικό πεδίο ή τα θεματικά πεδία του διαγωνισμού με επαρκή ενημέρωση για την προετοιμασία των μαθητών ανακοινώνεται έως τα τέλη Σεπτεμβρίου της εκάστοτε σχολικής χρονιάς από την Επιστημονική Οργανωτική Επιτροπή του Διαγωνισμού. 

Για τη γνωστοποίηση και διάχυση του διαγωνισμού χρησιμοποιείται ο επίσημος ιστότοπος του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Μόνο το περιεχόμενο των εγγράφων και των ανακοινώσεων που περιλαμβάνονται σε αυτόν είναι αυθεντικό και δεσμευτικό. Ο ιστότοπος του Τμήματος μπορεί να περιλαμβάνει συνδέσμους προς άλλες ιστοσελίδες ή μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ώστε με τρόπο θεμιτό και πρόσφορο να διαχέεται δημόσια η απαραίτητη πληροφόρηση. 

Η ύλη του διαγωνισμού ορίζεται εντός του πλαισίου των θεματικών περιοχών που περιλαμβάνονται στην ύλη των διδασκομένων στην Μ.Ε. μαθημάτων φιλοσοφίας αλλά και των φιλοσοφικών θεμάτων άλλων μαθημάτων (αρχαία γραμματεία, πολιτική

5 

αγωγή, αρχές δικαίου, ιστορία, επί μέρους θέματα στα μαθήματα παραγωγής λόγου κ.λ.π.) 

Για την επιστημονική υποστήριξη των συμμετεχόντων, καθώς και του έργου των καθηγητών που θα προετοιμάσουν τους μαθητές, λειτουργεί ειδική ιστοσελίδα του Τμήματος Φιλοσοφίας του Παν/μίου Πατρών, όπου αναρτώνται προτάσεις βιβλιογραφίας, παραδείγματα θεμάτων, ενώ υπάρχει και δυνατότητα επικοινωνίας, απάντησης ερωτήσεων, κ.λ.π. Επίσης, μέσω ανακοινώσεων στην ιστοσελίδα θα ενημερώνονται οι ενδιαφερόμενοι για την πορεία της διαδικασίας και ό,τι άλλο προκύπτει. 

2.3. Φάσεις 

Ο Πανελλαδικός Διαγωνισμός Φιλοσοφίας διεξάγεται σε δύο φάσεις, μια προκριματική και μια τελική. Τα γραπτά παραδίδονται ανώνυμα.  

Α. Προκριματική φάση: 16 Ιανουαρίου 2021 

Διεξάγεται τοπικά με την συνδρομή των αρμοδίων γραφείων Δ/σης Δ.Ε. και των τοπικών συνδέσμων φιλολόγων της Π.Ε.Φ. Εάν λόγοι δημόσιας υγείας το επιβάλλουν, και ειδικά σε περίπτωση που τα σχολεία παραμένουν κλειστά σε περίπτωση επιδημιών ή πανδημίας, είναι δυνατή η εξ αποστάσεως μέσω διαδικτύου διεξαγωγή της Α΄ φάσης του διαγωνισμού, σύμφωνα με οδηγίες που θα εκδίδει η οργανωτική επιτροπή με εγκύκλιό της.  

Η προκριματική φάση περιλαμβάνει δύο αξιολογήσεις:  

α) αξιολόγηση των ανωνυμοποιημένων δοκιμίων (4-6 χειρογράφων σελίδων) από δύο καθηγητές της Δ.Ε. με ανάρτηση αποτελεσμάτων ανά Δ/ση Δ.Ε. και πρόκριση βάσει αυτών των αξιολογήσεων των γραπτών με επιτυχία 80% του άριστα και άνω. (16/20). Σε περίπτωση απόκλισης των δυο βαθμολογιών άνω των 3 μονάδων η Δ.Δ.Ε. ορίζει αναβαθμολογητή. Ο βαθμός του αναβαθμολογητή είναι ο τελικός βαθμός του γραπτού στην Α΄φάση διόρθωσης. Τα γραπτά που θα έχουν βαθμό επιτυχίας κατώτερο του 80% του άριστα δεν προχωρούν στη δεύτερη φάση αξιολόγησης. Προκειμένου να εξασφαλιστεί το αδιάβλητο του Διαγωνισμού η Οργανωτική Επιτροπή καθορίζει εγκαίρως σε ποιά Δ.Δ.Ε. θα πρέπει να αποσταλούν τα γραπτά από κάθε εξεταστικό κέντρο προκειμένου να αξιολογηθούν.  

Η αξιολόγηση των δοκιμίων επιτελείται βάσει 5 κριτηρίων, όπως αυτά ισχύουν και εφαρμόζονται στη ΔΟΦ. Τα κριτήρια αυτά είναι τα κάτωθι: 

1. Άμεση θεματική συνάφεια με το υπό εξέταση θέμα ή φιλοσοφικό ζήτημα (έως 3 βαθμοί) 

2. Φιλοσοφική στοιχείωση του θέματος (έως 5 βαθμοί) 

3. Πειστικότητα και προσφορότητα των χρησιμοποιουμένων επιχειρημάτων (έως 4 βαθμοί) 

4. Λογική συνέπεια και συνοχή του γραπτού (έως 4 βαθμοί)

6 

5. Πρωτοτυπία σκέψης, λόγου και έκφρασης του συμμετέχοντος (έως 4 βαθμοί) 

Τα δοκίμια αξιολογούνται με κλίμακα από 1-20 και μόνο με ακέραιες μονάδες. β) Όλα τα γραπτά αποστέλλονται στην Οργανωτική Επιτροπή στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Από αυτά, όσα έχουν βαθμολογηθεί έως 15/20 αρχειοθετούνται μέχρι τη λήξη του Διαγωνισμού. Οσα έχουν βαθμό επιτυχίας 16/20 και άνω (άνω του 80% του άριστα) αξιολογούνται εκ νέου από ένα διορθωτή μέλος ΔΕΠ ή ΕΔΙΠ του Τμήματος Φιλοσοφίας ΠΠ που ορίζεται από την Επιτροπή. Τα δοκίμια αξιολογούνται με κλίμακα από 1-20 και επιτρέπεται και η απόδοση μισού της μονάδας (0,5). 

Ο τελικός βαθμός επιτυχίας εξάγεται με συντελεστή 40% από τον μέσο όρο των δυο βαθμολογιών της πρώτης διόρθωσης και 60% από τον βαθμό της δεύτερης αξιολόγησης. Σε περίπτωση διαφοράς στην βαθμολογία άνω των τριών (3,0) μονάδων το γραπτό αναβαθμολογείται από μέλος ΔΕΠ του Τμήματος Φιλοσοφίας που ορίζεται από την Οργανωτική Επιτροπή Διεξαγωγής του Διαγωνισμού. Ο τελικός μέσος όρος προκύπτει από τον βαθμό του αναβαθμολογητή με συντελεστή 60% και τον μέσο όρο των δυο βαθμολογιών της Α΄φάσης διόρθωσης με συντελεστή 40%. 

Αποτελέσματα των προκριματικών είναι: 

α) η κατά σειρά επιτυχίας κατάταξη των 20 πρώτων συμμετεχόντων στο Β’ γύρο αξιολόγησης και η πρόσκληση των 15 πρώτων μαθητών κατά σειρά βαθμολογίας για τον τελικό διαγωνισμό που πραγματοποιείται επιτοπίως στο Παν/μιο Πατρών, εκτός όλως εξαιρετικών και απροβλέπτων περιπτώσεων απτομένων θεμάτων δημόσιας υγείας, οπότε ο Β΄γύρος αξιολόγησης λαμβάνει χώρα εξ αποστάσεως, σύμφωνα με τις οδηγίες που εκδίδει με ειδική εγκύκλιο η Οργανωτική Επιτροπή.  Οι καταταγέντες στις θέσεις 16-20 θεωρούνται επιλαχόντες. 

β) η συγκρότηση της ομάδας μεταξύ των προκρινομένων μαθητών που έχουν δηλώσει ενδιαφέρον και για την ΔΟΦ, οι οποίοι θα συμμετάσχουν στην συνοδευτική δοκιμασία στην ξένη γλώσσα, που επίσης πραγματοποιείται στην Πάτρα υπό τις ανωτέρω προϋποθέσεις.  

γ) Κατ’ εξαίρεσιν, στην περίπτωση, κατά την οποίαν μεταξύ των προκρινομένων για τον τελικό του Πανελληνίου Διαγωνισμού ο αριθμός μαθητών που έχουν δηλώσει συμμετοχή και για τον διεθνή διαγωνισμό δεν υπερβαίνει τους δέκα (10), και προκειμένου η διαγωνιστική διαδικασία να εγγυάται την κατά το δυνατόν καλύτερη εθνική εκπροσώπηση από άποψη δυνατότητας φιλοσοφικής έκφρασης σε ξένη γλώσσα, προκρίνονται για τον πανελλήνιο τελικό έως το πολύ πέντε (5) ακόμη επιλαχόντες μαθητές, υπό την προϋπόθεση ότι δηλώνουν ενδιαφέρον για συμμετοχή στη ΔΟΦ. Εάν ο αριθμός όσων έχουν εξ αρχής δηλώσει συμμετοχή στη ΔΟΦ αριθμεί από 11 και πάνω δεν καλούνται από την Οργανωτική Επιτροπή επιλαχόντες μαθητές. Η πρόσκληση των επιλαχόντων λαμβάνει χώρα με βάση το ποσοτικό κριτήριο της

7 

υπέρβασης του αριθμού των 10 συμμετεχόντων στην δοκιμασία για εξέταση στην ξένη γλώσσα. Εάν μεταξύ των πρώτων είκοσι (20) στην τελική κατάταξη του προκριματικού δεν συμπληρώνεται αριθμός ενδιαφερομένων για τη ΔΟΦ άνω των δέκα (10), η δοκιμασία στην ξένη γλώσσα πραγματοποιείται ανεξαρτήτως τελικού αριθμού ενδιαφερομένων. 

Τα αποτελέσματα ανακοινώνονται από την Επιτροπή Διεξαγωγής του Διαγωνισμού στις Δ/σεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ενώ αναρτώνται και στην ιστοσελίδα του Διαγωνισμού. 

Β. Τελική φάση: Παρασκευή και Σάββατο, 13-14 Μαρτίου 2021 

Διεξάγεται στο Παν/μιο Πατρών (με επιφύλαξη σε σχέση με τους όρους που αναφέρθηκαν ανωτέρω) και περιλαμβάνει: 

 α) τον Τελικό του Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Φιλοσοφικού Δοκιμίου: μεταξύ των κατά τα ανωτέρω κατά κανόνα έως 15 και κατ’ εξαίρεση έως 20 προκριθέντων για την ανάδειξη τριών (3) νικητών. Η γλώσσα του διαγωνισμού είναι η ελληνική. Τα γραπτά αξιολογούνται από δύο βαθμολογητές, που ορίζονται μεταξύ των μελών της Επιστημονικής Ομάδας της Επιτροπής και των διδασκόντων του Τμήματος Φιλοσοφίας Παν/μίου Πατρών.  Τα δοκίμια αξιολογούνται με κλίμακα από 1-20 και επιτρέπεται και η απόδοση μισού της μονάδας (0,5). Εάν υπάρχει απόκλιση άνω των 3 μονάδων καλείται να διορθώσει το γραπτό αναβαθμολογητής. Ο βαθμός του αναβαθμολογητή είναι ο τελικός βαθμός του γραπτού. 

Οι συμμετέχοντες στον τελικό που κατατάσσονται στις επόμενες θέσεις λαμβάνουν ειδικές τιμητικές διακρίσεις ανάλογα με την τελική βαθμολογία τους και την τελική θέση κατάταξής τους κατόπιν λήψης απόφασης από την Οργανωτική Επιτροπή. Τιμητική Διάκριση, Βραβείο, Επαινος ή Εύφημη Μνεία μπορεί να αποδοθεί είτε σε Σχολεία, των οποίων περισσότεροι μαθητές συμμετέχουν στον Τελικό, είτε σε μεμονωμένους καθηγητές ΔΕ, των οποίων μαθητές συχνά διακρίνονται στο Διαγωνισμό. 

β) την συνοδευτική δοκιμασία συγγραφής δοκιμίου σε ξένη γλώσσα για την συμμετοχή στην ΔΟΦ μεταξύ των προκριθέντων μαθητών που έχουν δηλώσει το ενδιαφέρον τους να συμμετάσχουν στην ΔΟΦ. Η δοκιμασία διεξάγεται στην ξένη γλώσσα που έχει δηλώσει ο κάθε μαθητής και υποχρεωτικά με χρήση Η/Υ. Από τους μαθητές ζητείται να αποδείξουν την ικανότητά τους στον χειρισμό φιλοσοφικού λόγου στην ξένη γλώσσα, αναπτύσσοντας ένα θέμα από τις θεματικές περιοχές του διαγωνισμού, σε ένα κείμενο 800 – 1000 λέξεων. Τα γραπτά αξιολογούνται από δύο βαθμολογητές, που ορίζονται μεταξύ των μελών της Επιστημονικής Επιτροπής Διοργάνωσης του Διαγωνισμού και των διδασκόντων του Τμήματος Φιλοσοφίας Παν/μίου Πατρών.

8 

γ) την πρόκριση των μαθητών που θα συμμετάσχουν στην Διεθνή Ολυμπιάδα Φιλοσοφίας:  

για την συμμετοχή στην Διεθνή Ολυμπιάδα Φιλοσοφίας προκρίνονται έως δύο μαθητές κατά σειράν επιτυχίας τους στον πανελλήνιο τελικό, εφ’ όσον η επίδοσή τους στο συνοδευτικό τεστ στην ξένη γλώσσα κριθεί ως επαρκής (πολύ καλή ή άριστη) για τους σκοπούς της συμμετοχής. Συγκεκριμένα ισχύουν τα εξής: (α) Η σειρά της πρόκρισης είναι η σειρά επιτυχίας στον πανελλήνιο τελικό διαγωνισμό. (β) Σε περίπτωση ισοβαθμίας στον πανελλήνιο τελικό προκρίνεται ο μαθητής με την καλύτερη επίδοση στη δοκιμασία στην ξένη γλώσσα. (γ) Σε περίπτωση ισοβαθμίας και ως προς αυτό περισσοτέρων των δύο μαθητών, επιλαμβάνεται του ζητήματος η Επιτροπή Διεξαγωγής του Διαγωνισμού, η οποία αποφασίζει με ευθύνη της βάσει πιθανών άλλων αιτιολογημένων κριτηρίων ή ελλείψει κριτηρίων με κλήρωση. (δ) Σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αποσταλούν στην ΔΟΦ περισσότεροι από δύο μαθητές. 

 δ) Ημερίδα Φιλοσοφίας και Βράβευση 

Η διεξαγωγή του τελικού διαγωνισμού στο Πανεπιστήμιο Πατρών συνδυάζεται με ημερίδα φιλοσοφίας, σε θέμα κοινού ενδιαφέροντος για την Δευτεροβάθμια και την Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση, ανοικτή για ενδιαφερόμενους εκπαιδευτικούς και μαθητές. 

Η αναγόρευση των νικητών και η απονομή των βραβείων γίνεται σε ειδική τελετή. Ως βραβείο δωρίζεται στους τρείς επικρατέστερους μαθητές μια σειρά επιλεγμένων βιβλίων φιλοσοφίας. Τα βραβεία χορηγούνται από το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών (Ελλάδας) του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. 

3. ΘΕΜΑ ΤΟΥ 10ου ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ (2020-21)

 3.1 Θέμα του Διαγωνισμού: 

Η βίωση του Οριακού: Κρίση - Ανάγκη – Μεταστροφή 

Η αντιμετώπιση κρίσιμων και οριακών στιγμών είναι κάτι που όλοι οι άνθρωποι βιώνουν στη ζωή τους. Η λήψη απόφασης για τις μετά το λύκειο επιλογές μας, η αντιμετώπιση μιας ξαφνικής ασθένειας, η μετανάστευση, η συνάντηση με μια νέα θρησκεία ή μια νέα πολιτική ιδεολογία, η ριζική και απρόοπτη αλλαγή πολιτεύματος και το ξέσπασμα μιας επιδημίας είναι μερικά μόνο παραδείγματα της βίωσης του οριακού. Δυο είναι τα βασικά της χαρακτηριστικά: το μη προβλέψιμο και η συνειδησιακή μεταστροφή. Παρά την ανάγκη του ανθρώπου να ελέγξει το μέλλον του οργανώνοντας σχέδια ζωής, οι κρίσιμες και οριακές στιγμές έρχονται να μας θυμίσουν τα όρια αυτού του ενεργήματος του σχεδιασμού και να αναδείξουν την σημαντικότητα του απρόβλεπτου ως απαρχή για την οργάνωση των νέων αυτονόητων της ζωής μας. Οι ζωή μετά την βίωση του οριακού είναι τελείως διαφορετική σε σχέση με αυτό που

9 

ήταν πριν. Ο εσωτερικός κλονισμός, εγκαλώντας μας είτε να αποφασίσουμε είτε να αναστοχαστούμε σε βάθος και εκ νέου, είναι η απαρχή ενός νέου εαυτού και μιας νέας σύλληψης του κόσμου. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η λήψη απόφασης δεν συνιστά το αποτέλεσμα μιας μηχανιστικής διαδικασίας αλλά μάλλον είναι αυτό που μας συγκροτεί ως ηθικά υποκείμενα στο βαθμό που είμαστε εμείς οι ίδιοι αυτοί οι οποίοι αναλαμβάνουμε την ευθύνη τού γιατί κάνουμε συγκεκριμένες επιλογές και όχι άλλες. Από την άλλη μεριά, σύμφωνα με τον Karl Jaspers, ένας τέτοιος κλονισμός είναι η πηγή του φιλοσοφείν. Η αναμέτρηση με αυτές τις οριακές καταστάσεις συνιστά το προ φιλοσοφικό θεμέλιο του φιλοσοφικού στοχασμού. Όπως λέει ο ίδιος: «έναντι των οριακών καταστάσεων αντιδρούμε είτε με την απόκρυψή τους είτε – όταν πράγματι τις βλέπουμε καθαρά – με την απελπισία και την μεταστροφή: γινόμαστε οι εαυτοί μας με την μεταμόρφωση της συνείδησης που έχουμε για το Είναι». Μόνο ως απαισιόδοξη δεν θα πρέπει να ιδωθεί η βίωση του οριακού καθώς είναι η ίδια η εμπειρία της αποτυχίας μέσα από την οποία ολοκληρώνεται η μεταστροφή και η ανακάλυψη των νέων δυνατοτήτων που διανοίγονται. Τέλος, η μεταστροφή της συνείδησης στον Πλατωνικό μύθο του Σπηλαίου είναι αποτέλεσμα της συνάντησης με τη γνώση του αγαθού. Ως εκ τούτου, μερικά από τα ερωτήματα που πλαισιώνουν το φετινό μας διαγωνισμό είναι τα εξής: 

✔ Κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορεί η βίωση του οριακού να είναι επωφελής για τον εαυτό; 

✔ Με ποιους τρόπους η βίωση του οριακού συνδέεται με ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις (όπως για παράδειγμα η πρόσφατη εμπειρία της πανδημίας); 

✔ Ποια είναι η σχέση μεταξύ της μεταστροφής και της ηθικής συγκρότησης του εαυτού; 

✔ Με ποιους τρόπους μπορούν οι οριακές καταστάσεις να αλλάξουν την σχέση μας με τους άλλους και την κοσμοθεωρία μας; 

✔ Ποιος ο ρόλος της γνώσης στην διαχείριση της οριακότητας των κρίσιμων καταστάσεων; 

3.2 Προετοιμασία 

 Το θέμα του 10ου Διαγωνισμού 2020/2021 δίδεται ενιαίο ως τίτλος και ακολουθεί η περιγραφή της διάρθρωσής του ως προς τις επιμέρους θεματικές του. 

3.3 Τα ερωτήματα του διαγωνισμού 

∙ Θα τεθούν τρία ερωτήματα εντός του πλαισίου της ενιαίας θεματικής. ∙ Οι μαθητές θα έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν ένα από τα τρία ερωτήματα σύμφωνα με τους όρους του 10ου διαγωνισμού. 

∙ Τα ερωτήματα του διαγωνισμού θα αντλούνται από την ενιαία θεματική: «Η Βίωση του οριακού: κρίση – ανάγκη – μεταστροφή» όπως αυτή θα οριοθετηθεί από τα υποδεικνυόμενα βασικά κείμενα.

10 

∙ Ωστόσο, θα είναι ερωτήματα που θα επιτρέπουν την θεματοποίηση διαφορετικών οπτικών και θα ενθαρρύνουν την αυτόνομη, κριτική και πρωτότυπη ανάπτυξη καθώς και προεκτάσεις σε σύγχρονους προβληματισμούς. 

∙ Ο μαθητής θα κληθεί με αφετηρία και με βάση την κατανόηση των θεμάτων και των κειμένων με τα οποία έχει ασχοληθεί, καθώς και την τεχνική και ιστορική γνώση που έχει αποκομίσει, να αναπτύξει αυτοδύναμα έναν κριτικό προβληματισμό γύρω από ένα ζήτημα. 

∙ Κριτήρια αξιολόγησης των δοκιμίων θα είναι: η τεχνική καθαρότητα των εννοιών και των διανοημάτων (εννοιολογική σαφήνεια, ακρίβεια), καθώς και η ιστορική κατανόηση ως προϋποθέσεις, κυρίως όμως η ικανότητα αυτοδύναμης συνθετικής και κριτικής σκέψης και ανάπτυξης των θεμάτων και η πρωτοτυπία της επεξεργασίας. 

4. ΡΥΘΜΙΣΗ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ – ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

 

4.1. Ρύθμιση επί μέρους ζητημάτων 

Οποιαδήποτε ειδικά ή επί μέρους ζητήματα προκύψουν είτε κατά την εφαρμογή του Κανονισμού είτε στην πρακτική οργάνωση του Διαγωνισμού θα αντιμετωπισθούν από την Επιστημονική Επιτροπή Διεξαγωγής του Διαγωνισμού με πρωταρχική ευθύνη του επισπεύδοντος Τμήματος Φιλοσοφίας του Παν/μίου Πατρών σε συνεργασία και με τις αρμόδιες Υπηρεσίες της Δ.Ε. καθώς και με την συνδρομή των Συνδέσμων Φιλολόγων σε τοπικό ή της Π.Ε.Φ. σε κεντρικό επίπεδο. 

4.2. Επιτροπές: Βάσει των αποφάσεων της υπ’ αριθμ. 89/16.6.2020 ΓΣ του Τμήματος Φιλοσοφίας συγκροτήθηκε η Οργανωτική Επιτροπή Διεξαγωγής του Διαγωνισμού ως ακολούθως: 

Μιχαήλ Παρούσης Αναπλ. Καθηγητής,  

Κυριακή Γουδέλη, Αναπλ. Καθηγήτρια 

Μιχαήλ Χριστοδούλου, ΕΔΙΠ Τμήματος Φιλοσοφίας, 

4.3. Επικοινωνία 

∙ Ανακοινώσεις, πληροφορίες, οδηγίες, επιστημονική υποστήριξη Διαγωνισμού στην ιστοσελίδα: 

www.contest.philosophy-upatras.gr 

∙ Για όλα τα άλλα θέματα στην ηλ. διεύθυνση: 

philosophia.diagonismos@gmail.com καθώς και στην Γραμματεία του Διαγωνισμού, 

Δρ Μιχάλης Χριστοδούλου, ΕΔΙΠ, τηλ επικοινωνίας: 2610 997231 ∙ Τηλέφωνο επικοινωνίας Συντονιστή της Επιτροπής,  

Μ. Παρούσης, 6934241862

11 

∙ Ταχυδρομική διεύθυνση: 

Τμήμα Φιλοσοφίας 

(για τον10ο Πανελλαδικό Μαθητικό Διαγωνισμό Φιλοσοφικού Δοκιμίου) Πανεπιστήμιο Πατρών - Πανεπιστημιούπολη Ρίου - 26504 Πάτρα