«Καλή είναι η Ιωλκός, καλή και θαυμαστή. Αλλοίμονο όμως στους πνευματικούς ανθρώπους, αν δεν τους συγκινούν και οι Κολχίδες. Καλόν είναι να ενθυμούμεθα ότι τα λιμνάζοντα ύδατα, όπως και η παρατεταμένη ακινησία που γεννά λογής - λογής αγγυλώσεις, είναι πολύ επικίνδυνη και άκρως ανθυγιεινή!»
Α. Εμπειρίκος
Α. Εμπειρίκος
Εχθές εσκεπτόμουν για την αύριον, δηλ. την σήμερον, να αναφερθώ στην τελική αναχώρησι της πειραματικής Αργούς από την πόλι μου. Και προγραμμάτιζα μάλιστα να φρεσκάρω και τα «Αργοναυτικά» του Απολλώνιου του Ρόδιου για κανα ενδιαφέρον απόσπασμα.
Και η μέν «Αργώ» απέπλευσε τελικά από την Χαλκίδα, εγώ όμως δεν βρήκα χρόνο να ψάξω συστηματικά το ηλεκτρονικό μου αρχείο (= Μουσαίος!). 
Και το αξιοπερίεργο είναι ότι η γέφυρα του Ευρίπου (όπως, άλλωστε, το είχα ψυλλιαστή) δεν «άνοιξε»! Τι έγινε; Όχι δεν την πήραν την «Αργώ» στους ώμους οι «Αργο»ναύτες. Απλώς οι του πληρώματος χαμήλωσαν το κατάρτι και με την προσωρινή (και αναγκαστική εκ των πραγμάτων) υποστολή αυτή του ιστίου πέρασαν από κάτω!
Με την απαισιοδοξία μου φυσικά δεν πρόλαβα να πάρω και φωτογραφία του περιπετειώδους απόπλου, ούτε και να πάω να χαιρετήσω το έστω και μη πλησίστιο πενηντάκωπο αντίγραφο.
Περιορίζομαι να παραπέμψω τους ενδιαφερομένους σε χρήσιμες για το εγχείρημα που αναφέραμε στην ανάρτησι τής Τετάρτης (http://neospalamedes.blogspot.com/2008/06/blog-post_18.html) ιστοσελίδες ( μια παλιά http://www.naftotopos.gr/Articles/Article_06011.php και μία πρόσφατη http://www.i-politismos.gr/agonauts_sx.html )
Κάτι παραδοξολογίες για υψηλής τεχνολογίας ιπτάμενο σκάφος με ολίγον υποβρύχιες δυνατότητες (ακόμη και ...διαστημόπλοιο βλέπουν κάποιοι) τις αφήνω προς το παρόν ασχολίαστες (βλ. πχ http://linaam2.livepage.gr/wiki/397/560_%CE%91%CE%A1%CE%93%CE%A9..... και http://mysteries.b2w.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=321).Απόψε, πάλι, δεν κατάφερα ούτε να επιλέξω κάτι αντιπροσωπευτικό από το διήγημα «Αργώ ή Πλούς αεροστάτου» (πόσα χρόνια πάνε από τότε που το διάβασα!) του Εμπειρίκου. 
Γι’ αυτό, μην θέλοντας να απορρίψω την συνειρμική ιδέα που μου υπενθύμισε τον μέγα Υπερρεαλιστή, κατέληξα σχεδόν ανεπαισθήτως σε ένα εν πολλοίς άγνωστο έργο του. Το αυτοβιογραφικού χαρακτήρα Λεξικό του.
Γι’ αυτό, μην θέλοντας να απορρίψω την συνειρμική ιδέα που μου υπενθύμισε τον μέγα Υπερρεαλιστή, κατέληξα σχεδόν ανεπαισθήτως σε ένα εν πολλοίς άγνωστο έργο του. Το αυτοβιογραφικού χαρακτήρα Λεξικό του. Σκεπτόμενος διστακτικά προς στιγμήν μήπως πρέπει τώρα πια να συμπληρώσουμε το λήμμα ΑΡΓΩ σ’ αυτό το ανέκδοτο και ημιτελέστατο «Λεξικόν» τού Α. Εμπειρίκου ( με επιστημονικές προσεγγίσεις τύπου: Αργό= και ευγενές αέριο – το χημικό στοιχείο AR - που χρησιμοποιείται ευρύτατα και στους φωτεινούς λαμπτήρες κττ) προτιμώ να αναδημοσιεύσω το σχετικό απόσπασμα από το έτσι κι αλλιώς σπάνιο εμπειρίκειο κείμενο:
*************************
ANDREAS EMPIRIKOS
Un brano dall’ opera inedita di Andreas Embirikos dal titolo “LEXIKON” (Lessico), che e’ di caratere autobiografico:
ΑΝΔΡΕΑ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΥ
"Αργώ. Το πλοίον του Ιάσονος διά του οποίου εξετελέσθη ο περίφημος πλους των Αργοναυτών από της Ιωλκού εις την Κολχίδα (Επίτ. Εγκ. Λεξ. Ελευθ.).
Αργώ. Μυθιστόρημα του Γιώργου Θεοτοκά. Το βιβλίο αυτό είναι εκ των ολίγων (αν λάβουμε υπ' όψιν μας την εποχή που εγράφη) που σημειώνουν ένα σταθμό στην εξέλιξι της νεοελληνικής πεζογραφίας. Συνετέλεσε, σε όχι μικρό βαθμό, να ελευθερωθή (τουλάχιστον εν μέρει) η ελληνική πρόζα από τον κλοιόν της ασφυκτικής και πολύ συχνά ανούσιας μικροηθογραφίας, καθώς και από την κοντόφθαλμη και στενόκαρδη προσήλωσι σε θέματα αποκλειστικώς και σωβινιστικώς λαογραφικά.
Διαβάζοντας το βιβλίο αυτό, τότε που πρωτοκυκλοφόρησε, είχα το αίσθημα ότι ο συγγραφεύς προσπαθούσε, όχι μόνο με το μυαλό του μα και με το συναίσθημά του να ανοίξει τα παράθυρα και τις κλειδομανδαλωμένες πόρτες του τόπου μας, ότι ποθούσε να διευρύνει τους ορίζοντες της εποχής εκείνης, ώστε ο ελληνικός χώρος να ημπορή να δέχεται περισσότερον καθαρόν, και, θα πω, ζείδωρον αέρα, περισσότερες συναντήσεις, διασταυρώσεις και ευεργετικές ανταλλαγές, ερχόμενος εις πλέον άμεσον επικοινωνίαν με ανθρώπους και ρεύματα διαφορετικών προελεύσεων, ιδεών και τόπων.
Με συνεκίνησε πολύ την εποχή εκείνη η «Αργώ» του Γιώργου. Με ύφος σταθερά λαγαρό και εύρυθμο, με πνεύμα καθαρό και φιλελεύθερο, είπε άλλα πράγματα, διαφορετικά και με διαφορετικό τρόπο, από τα κοινά και τετριμμένα. Μολονότι ήμουν και είμαι τελείως διαφορετικού προσανατολισμού και άλλης πνευματικής γαλουχήσεως άνθρωπος, μου άρεσε το νεανικό αυτό βιβλίο του Θεοτοκά, όπως μου άρεσε πάντοτε και η τιμιότης του, η ειλικρίνεια, η ευγένεια και η probité intellectuelle του καλού εκείνου φίλου.
Πριν κλείσω τούτη την περί της «Αργούς» του Θεοτοκά παράγραφο, θέλω να προσθέσω ακόμη ολίγα λόγια. Καλή είναι η Ιωλκός, καλή και θαυμαστή. Αλλοίμονο όμως στους πνευματικούς ανθρώπους, αν δεν τους συγκινούν και οι Κολχίδες. Καλόν είναι να ενθυμούμεθα ότι τα λιμνάζοντα ύδατα, όπως και η παρατεταμένη ακινησία που γεννά λογής - λογής αγγυλώσεις, είναι πολύ επικίνδυνη και άκρως ανθυγιεινή!
Αργώ ή Πλούς Αεροστάτου. Διήγημα ιδικό μου, τελείως άσχετο με την «Αργώ» του Θεοτοκά. Το διήγημα αυτό το ετελείωσα κατά τον φοβερόν εκείνο Δεκέμβριο του 1944, ενώ ηκούοντο νυχθημερόν πυκνοί πυροβολισμοί και οι εκρήξεις των οδομαχιών στην αιματοκυλισμένη Αθήνα, λίγες ημέρες πριν με συλλάβουν, τελείως άδικα, ως όμηρο ή, μάλλον, ως απεδείχθη αργότερα, ως προγεγραμμένον άνθρωπο, οι άνδρες του Ε.Λ.Α.Σ. "
Αργώ. Μυθιστόρημα του Γιώργου Θεοτοκά. Το βιβλίο αυτό είναι εκ των ολίγων (αν λάβουμε υπ' όψιν μας την εποχή που εγράφη) που σημειώνουν ένα σταθμό στην εξέλιξι της νεοελληνικής πεζογραφίας. Συνετέλεσε, σε όχι μικρό βαθμό, να ελευθερωθή (τουλάχιστον εν μέρει) η ελληνική πρόζα από τον κλοιόν της ασφυκτικής και πολύ συχνά ανούσιας μικροηθογραφίας, καθώς και από την κοντόφθαλμη και στενόκαρδη προσήλωσι σε θέματα αποκλειστικώς και σωβινιστικώς λαογραφικά.
Διαβάζοντας το βιβλίο αυτό, τότε που πρωτοκυκλοφόρησε, είχα το αίσθημα ότι ο συγγραφεύς προσπαθούσε, όχι μόνο με το μυαλό του μα και με το συναίσθημά του να ανοίξει τα παράθυρα και τις κλειδομανδαλωμένες πόρτες του τόπου μας, ότι ποθούσε να διευρύνει τους ορίζοντες της εποχής εκείνης, ώστε ο ελληνικός χώρος να ημπορή να δέχεται περισσότερον καθαρόν, και, θα πω, ζείδωρον αέρα, περισσότερες συναντήσεις, διασταυρώσεις και ευεργετικές ανταλλαγές, ερχόμενος εις πλέον άμεσον επικοινωνίαν με ανθρώπους και ρεύματα διαφορετικών προελεύσεων, ιδεών και τόπων.
Με συνεκίνησε πολύ την εποχή εκείνη η «Αργώ» του Γιώργου. Με ύφος σταθερά λαγαρό και εύρυθμο, με πνεύμα καθαρό και φιλελεύθερο, είπε άλλα πράγματα, διαφορετικά και με διαφορετικό τρόπο, από τα κοινά και τετριμμένα. Μολονότι ήμουν και είμαι τελείως διαφορετικού προσανατολισμού και άλλης πνευματικής γαλουχήσεως άνθρωπος, μου άρεσε το νεανικό αυτό βιβλίο του Θεοτοκά, όπως μου άρεσε πάντοτε και η τιμιότης του, η ειλικρίνεια, η ευγένεια και η probité intellectuelle του καλού εκείνου φίλου.
Πριν κλείσω τούτη την περί της «Αργούς» του Θεοτοκά παράγραφο, θέλω να προσθέσω ακόμη ολίγα λόγια. Καλή είναι η Ιωλκός, καλή και θαυμαστή. Αλλοίμονο όμως στους πνευματικούς ανθρώπους, αν δεν τους συγκινούν και οι Κολχίδες. Καλόν είναι να ενθυμούμεθα ότι τα λιμνάζοντα ύδατα, όπως και η παρατεταμένη ακινησία που γεννά λογής - λογής αγγυλώσεις, είναι πολύ επικίνδυνη και άκρως ανθυγιεινή!
Αργώ ή Πλούς Αεροστάτου. Διήγημα ιδικό μου, τελείως άσχετο με την «Αργώ» του Θεοτοκά. Το διήγημα αυτό το ετελείωσα κατά τον φοβερόν εκείνο Δεκέμβριο του 1944, ενώ ηκούοντο νυχθημερόν πυκνοί πυροβολισμοί και οι εκρήξεις των οδομαχιών στην αιματοκυλισμένη Αθήνα, λίγες ημέρες πριν με συλλάβουν, τελείως άδικα, ως όμηρο ή, μάλλον, ως απεδείχθη αργότερα, ως προγεγραμμένον άνθρωπο, οι άνδρες του Ε.Λ.Α.Σ. "
(Λήμμα «Αργώ» από το "Λεξικό" του)
Εν τη λιτότητι των μύθων ―των σημερινών και των προκατακλυσμιαίων― και παρά την σκληρότητα της καρδίας μας, δεν ξέρω αν ο σκοπός της ζωής μας είναι το σεσημασμένον δέρας της υπάρξεώς μας, αλλά –με την μεταφυσικήν αναφοράν εις το παρελθόν ή όχι- πλέον ή βέβαιον ότι
είμεθα όλοι εντός του μέλλοντός μας.
είμεθα όλοι εντός του μέλλοντός μας.
(Αλέξανδρος ΣΕΛΛΕΝΙΔΗΣ, 2001)
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου