ΤΟ ΘΕΜΑ ΣΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ Ν.Ε. ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΤΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΤΟΥ ΣΕΦΕΡΗ

Η αμέλειά μου να κρατήσω μια φωτοτυπία του θέματος –είμαι και επιτηρητής, τρομάρα μου- την πρώτη ημέρα των Πανελληνίων εξετάσεων στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας (Γενικής Παιδείας) με έκανε να καθυστερήσω την σημερινή ανάρτησι. Δεν εύρισκα και τόσο εύκολα και το κείμενο για την περίληψι. Αναφέρομαι στο στοχαστικό δοκίμιο του Γ. Σεφέρη με θέμα την Παράδοσι.
Το κείμενο (Γ. Σεφέρη, Δοκιμές, τ.2, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα 1974, σσ. 175-177)
έχει την βαρύτητά του και γι’ αυτό το αναδημοσιεύουμε:

"Βρισκόμαστε σ’ ένα σταυροδρόμι· δεν ήμασταν ποτέ απομονωμένοι· μείναμε πάντα ανοιχτοί σ’ όλα τα ρεύματα − Ανατολή και Δύση· και τ’ αφομοιώναμε θαυμάσια τις ώρες που λειτουργούσαμε σαν εύρωστος οργανισμός. […] Συνταραζόμαστε κι εμείς, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα, από διαδοχικές κρίσεις, αποκαλυπτικές εφευρέσεις και φόβους, που δεν αφήνουν τον ανθρώπινο νου να ηρεμήσει − σαν την καλαμιά στον κάμπο. Μπροστά σ’ αυτά, τι μας μένει για να βαστάξουμε αν απαρνηθούμε τον εαυτό μας; Δε μένω τυφλός στα ψεγάδια1 μας, αλλά έχω την ιδιοτροπία να πιστεύω στον εαυτό μας. Σας παρακαλώ να με συγχωρήσετε που μνημονεύω εδώ προσωπικές εμπειρίες· δεν έχω άλλο πειραματόζωο από εμένα. Και η προσωπική μου εμπειρία μου δείχνει πως το πράγμα που με βοήθησε, περισσότερο από κάθε άλλο, δεν ήταν οι αφηρημένοι στοχασμοί ενός διανοουμένου, αλλά η πίστη και η προσήλωσή μου σ’ έναν κόσμο ζωντανών και περασμένων2 ανθρώπων· στα έργα τους, στις φωνές τους, στο ρυθμό τους, στη δροσιά τους. Αυτός ο κόσμος, όλος μαζί, μου έδωσε το συναίσθημα πως δεν είμαι μια αδέσποτη μονάδα, ένα άχερο στ’ αλώνι. Μου έδωσε τη δύναμη να κρατηθώ ανάμεσα στους χαλασμούς που ήταν της μοίρας μου να ιδώ. Κι ακόμη, μ’ έκανε να νιώσω, όταν ξαναείδα το χώμα που με γέννησε, πως ο άνθρωπος έχει ρίζες, κι όταν τις κόψουν πονεί, βιολογικά, όπως όταν τον ακρωτηριάσουν.
[…] Κι όλα τούτα θα μπορούσα να τα ονομάσω με τη λέξη παράδοση, που την ακούμε κάποτε ψυχρά και μας φαίνεται υπόδικη3. Αλήθεια, υπάρχουν ροπές4 που νομίζουν πως η παράδοση μας στρέφει σε έργα παρωχημένα5 και ανθρώπους παρωχημένους· πως είναι πράγμα τελειωμένο και άχρηστο για τις σημερινές μας ανάγκες· πως δεν μπορεί να βοηθήσει σε τίποτε τον σημερινό τεχνοκρατικό άνθρωπο που γνώρισε φριχτούς πολέμους και φριχτότερα στρατόπεδα συγκεντρώσεως· αυτόν τον άνθρωπο που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην κατάσταση του θηρίου και την κατάσταση του ανδροειδούς6. Η παράδοση είναι λοιπόν ένα περιττό βάρος που πρέπει να εξοβελιστεί7. Μου φαίνεται πως αυτές οι ροπές εκπορεύουνται από τη σύγχρονη απελπισία για την αξία του ανθρώπου. Είναι τα συμπτώματα ενός πανικού, που εν ονόματι του ανθρώπου τείνουν να κατακερματίσουν την ψυχή του ανθρώπου. Όμως τι απομένει αν βγάλουμε από τη μέση τον άνθρωπο; "

Όμως τι να πρωτοσχολιάση κανείς για το θέμα των Εξετάσεων;
Γενικά περιορίζομαι να επαναλάβω τον κοινό τόπο στα σχόλια-χαρακτηρισμό των μαθητών για τα θέματα : «βατά έως γελοία»
Δεν μπορώ απο την μεριά μου να μην σχολιάσω και την αποδυνάμωσι του μαθήματος της Έκφρασης. Η συμμετοχή της Θεωρίας στο σύνολο του Διαγωνίσματος είναι μόλις 5 (?!?) εκατοστιαίες μονάδες! Αλλά και ποιοτικά να τις δούμε τις 2 παρατηρήσεις:

Β2.α) Το στοχαστικό δοκίμιο έχει συχνά προσωπικό - βιωματικό χαρακτήρα. Να καταγράψετε δύο σχετικά παραδείγματα από το κείμενο που σας δόθηκε.
Μονάδες 2
β) Βασικό, επίσης, χαρακτηριστικό του στοχαστικού δοκιμίου είναι η μεταφορική λειτουργία της γλώσσας. Να καταγράψετε τρία σχετικά παραδείγματα από το κείμενο που σας δόθηκε.
Μονάδες 3

Παρατηρούμε ότι το υλικό της θεωρίας του μαθήματος αντί να είναι ζητούμενο γίνεται «ντεκόρ» για την διατύπωσι της παρατήρησης η οποία ζητά απλή εύρεσι-καταγραφή 5 φράσεων του κειμένου. Ένας περαστικός απ’ έξω που δεν έχει δή ούτε ζωγραφιστό το βιβλίο του μαθήματος «Έκθεση – Έκφραση», άμα ερωτηθή επι του προκειμένου θα δυσκολευτή να βρή 2 εκφράσεις με βιωματικό χαρακτήρα από το σεφερικό κείμενο και 3 μεταφορές; Και η (εντός της ασκήσεως) διαβάθμισι δυσκολίας; Ανύπαρκτη. Κι όλη η φασαρία για τον …ένα βαθμό από το 20!! Δεν είναι γελοίο;
Το ότι απο καιρό προχωρούμε προς μια σιωπηλή κατάργηση της βάσης του 10 είναι προφανές.
Αυτό που δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας είναι βέβαια η πρεμούρα της καινούργιας Επιτροπής Εξετάσεων του Υπουργείου να διαμορφώση κλίμα ευκολίας με τον πολιτικής σκοπιμότητας στόχο να ανέβουν οι βάσεις και να έχουμε πληθώρα «επιτυχόντων».
Θαυμάστε απόφασι να απλοποιήσουν τον Σεφέρη: Επτά λέξεις δοθήκανε από την επιτροπή
σε μετάφρασι! Και τί λέξεις:
1. ψεγάδια: ελαττώματα
2. περασμένων: ανθρώπων που έχουν φύγει από τη ζωή
3. υπόδικη: υπόλογη, ένοχη
4. ροπές: απόψεις
5. παρωχημένα: ξεπερασμένα
6. του ανδροειδούς: του ανθρωπόμορφου
7. εξοβελιστεί: διωχτεί
Η Επιτροπή (πόσες άραγε λέξεις ακόμη απο το κείμενο θα ήθελε αγωνιώντας να δώση μεταφρασμένες;) και οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι δεν αναγνωρίζουν με αυτόν τον τρόπο de facto την γλωσσική πενία των νέων μας; Κάτι είναι κι αυτό.Τόσα χρόνια οι πανεπιστημιακοί κλπ συνοδοιπόροι δήλωναν στα ΜΜΕ ότι οι φωνές αγωνίας όσων από μάς προβληματιζόμαστε για την σημαδιακή παρακμή και στην Γλώσσα ειδικά των νέων, ήσαν κάτι σαν φληναφήματα προγονοπλήκτων.
Η ΠΕΦ πάντως αυτή την φορά αντέδρασε χλιαρά μεν, αλλά σωστά: «Αρκετές από τις λέξεις των οποίων δίνεται η ερμηνεία (π.χ. εξοβελιστεί, ψεγάδια, παρωχημένα, υπόδικη) δεν μπορούν να θεωρηθούν άγνωστες για μαθητές της Γ’ Λυκείου. Η παράθεσή τους δεν επιτρέπει τη διαβάθμιση στην αξιολόγηση των μαθητών».
Απαντώντας σε αυτό, ο γ.γ. του υπουργείου Παιδείας κ. Δ. Πλατής (αφού ειπώθηκε και η βλακεία ότι δεν είναι υποχρεωμένος ο μαθητής να γνωρίζη και την …τελευταία λέξι του Λεξικού) υπογράμμισε ότι «εμάς μας ενδιαφέρει η ικανότητά τους να εκφράζονται. Οι επεξηγήσεις στις λέξεις βοηθούν και τους αλλοδαπούς μαθητές.»
Πώς το ‘πε ο Καργάκος ;
«Οι επόμενες Εξετάσεις θα γίνονται στα αγγλικά και οι επεξηγήσεις στα…αλβανικά».
Εγώ, ήδη νυσταγμένος, το ρίχνω στην σκωπτική στιχουργία:

ΕΠΤΑ ΚΟΜΠΟΛΟΓΙΑ
Περασμένες ροπές υποδίκων
εξοβέλισαν ψεγάδια παρωχημένων ανδροειδών.