Άλντα Μερίνι: Αντί (ετήσιου) φιλολογικού μνημοσύνου, 20+1 αποφθέγματά της. Un anno senza Alda Merini: scegliendo e traducendo 20 +1 suoi aforismi

Ομολογώ πως βρέθηκα σε μεγάλη αμηχανία χθές –ακριβώς πάνω στον έναν χρόνο από την κοίμησί της- θέλοντας να τιμήσω στο παρόν ιστολόγιο την μνήμη της ιταλίδας ποιήτριας Άλντα Μερίνι. ( Την Alda Merini , 21 Μαρτίου 1931 – 1 Νοεμβρίου 2009, είχα την ευκαιρία να την πρωτοπαρουσιάσω εδώ πέρυσι -μόλις ένα μήνα πρό του αιφνιδίου θανάτου της). Δυσκολευόμουν αφάνταστα στην επιλογή ενός –ει δυνατόν του πιο αντιπροσωπευτικού- δείγματος της χειμαρρώδους ποιητικής της παραγωγής, για να το προσφέρω πρόσχαρα στους εκλεκτούς φίλους και επισκέπτες του «Νέου Παλαμήδη», μέσα από μια προσωπική μεταφραστική απόπειρα. Το μέν πνεύμα ήτο –ως συνήθως- πρόθυμον, αλλά η κόπωσι της μέρας με έκανε βγαίνοντας κάπως από τον απόλυτο στόχο της «επετειακότητας», να αναβάλω προς στιγμήν το εγχείρημα και να το παρουσιάσω τελικά απόψε.
Κατέληξα, λοιπόν, αυτή την φορά, αντί να μεταφράσω ένα ακόμα ποίημα, να διαλέξω εικοσιένα “Aforismi”, 21 χαρακτηριστικά δηλαδή αποφθέγματα της (ως πηγή χρησιμοποίησα τον ομώνυμό της ιταλικό ιστοχώρο). [Κάποια στιγμή οφείλω να ετοιμάσω και ένα εγκυκλοπαιδικό-βιογραφικό σημείωμα για την ποιήτρια, για την ώρα πάντως να σημειώσω μόνο το γεγονός ότι στο πολυσήμαντο έργο της πλεονάζει το προσωπικό-υποκειμενικό στοιχείο, ενώ η ίδια αρέσκεται (και όχι μόνο στον πεζό λόγο των συνεντεύξεων και των προσωπικών σημειώσεών της) ιδιαίτερα στην αποφθεγματική διατύπωσι των ιδεών και των αισθημάτων της] Αντί φιλολογικού μνημοσύνου:

Dagli AFORISMI:
Ogni alba ha i suoi dubbi.
Tutti gli innamorati sono in Dio.
I colori maturano la notte.
L’uomo non può avere esempi umani per essere sé stesso.
Io trovo i miei versi intingendo il calamaio nel cielo.
Ci sono notti che non accadono mai.
Non cercate di prendere i poeti perché vi scapperanno tra le dita.
La fama si conquista con la solitudine.
Il poeta non rigetta mai le proprie ombre.
Dio ci regala il sonno per vincerci il giorno dopo.
Ci sono adolescenze che si innescano a novanta anni .
La calunnia è un vocabolo sdentato che, quando arriva a destinazione, mette mandibole di ferro.
La bellezza non è che il disvelamento di una tenebra caduta e della luce che ne è venuta fuori.
La casa della poesia non avrà mai porte.
Anche la follia merita i suoi applause
Il vero poeta non deve avere parenti.
La corda più silenziosa è quella dei versi.
Ogni poeta vende i suoi guai migliori.
Se Dio mi assolve, lo fa sempre per insufficienza di prove.
Il poeta non dorme mai in compenso muore spesso.

Quando ero in manicomio,
e vedevo l’erba dalla parte delle radici,
ero convinta (e ancora lo sono)
che il grande arazzo della volontà divina
lo vedano gli angeli, mentre noi,
incamminati verso l’indolenza
o il sacrificio estremo,
non comprendiamo nulla.
Alda MERINI

Αφορισμοί-ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ
1. Κάθε αυγή έχει της αμφιβολίες της.
2. Όλοι οι ερωτευμένοι είναι εν Θεώ.
3. Τα χρώματα ωριμάζουνε την νύκτα.
4. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να έχει ανθρώπινα πρότυπα για να είναι ο εαυτός του.
5. Εγώ τους στίχους μου τους βρίσκω βουτώντας το καλαμάρι μου στον ουρανό .
6. Υπάρχουν νύχτες που δεν συμβαίνουν ποτέ.
7. Μην γυρεύετε να πιάσετε τους ποιητές γιατί θα σας ξεγλιστρήσουν απ’ τα δάχτυλα .
8. Η φήμη κατακτάται με την μοναξιά.
9. Ο ποιητής δεν απορρίπτει ποτέ τις σκιές του .
10. Ο Θεός μας χαρίζει τον ύπνο για να μας νικήση την επομένη.
11. Υπάρχουν εφηβείες που πυροδοτούνται στα ενενήντα.
12. Η συκοφαντία είναι μια λέξι φαφούτα που, όταν φτάνει στον προορισμό της, βγάζει σαγόνια σιδερένια.
13. Η ομορφιά δεν είναι παρά ξεσκέπασμα ενός ζόφου που κατέπεσε και του φωτός που βγαίνει απο εκεί μέσα.
14. Το σπίτι της ποίησης ποτέ δεν θα έχει πόρτες.
15. Και η τρέλα αξίζει το χειροκρότημά της.
16. Ο αληθινός ποιητής δεν πρέπει να έχει συγγενείς.
17. Η πιο σιωπηρή χορδή είναι εκείνη των στίχων.
18. Κάθε ποιητής πουλάει τις καλύτερες σκοτούρες του.
19. Εάν ο Θεός με αθωώνει, το κάνει πάντα ελλείψει αποδεικτικών στοιχείων.
20. Ο ποιητής δεν κοιμάται ποτέ, σε αντιστάθμισμα πεθαίνει συχνά.

21. Όταν βρισκόμουν στο φρενοκομείο
και έβλεπα τα χόρτα και τα ραδίκια ανάποδα
ήμουν πεπεισμένη (και ακόμα είμαι)
πως την μεγάλη ταπετσαρία της Θείας θέλησης
την βλέπουνε οι Άγγελοι, ενώ εμείς,
βαδίζοντας προς την αναλγησία
ή την έσχατη θυσία,
δεν κατανοούμε τίποτα.

Άλντα ΜΕΡΙΝΙ

(Μετάφρασι: Αλέξανδρος Σελλενίδης)
(Traduzione di Alex. Sellenides)