ΟΙ ΠΕΣΣΟΙ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΗΔΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΝ ΠΑΙΓΝΙΟΝ (β΄ μέρος)
DIE "PESSOI" (=die Schachfiguren) DES HELDEN PALAMEDES SIND EIN MILITAERSPIEL (Teil 2)
This post is the continuation of our article published on Aug 30, 2008 under the title " THE PIECES ("PESSOI") OF THE HERO PALAMEDES IS A MILITARY GAME"
I PEZZI (Pessoi) DI PALAMIDE ERANO UN GIOCO DI CARATTERE MILITARE (vedi prima parte)
{Συνέχεια της ανάρτησής μου της 30 Αυγούσου με τίτλο "ΟΙ ΠΕΣΣΟΙ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΗΔΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΝ ΠΑΙΓΝΙΟΝ (α΄ μέρος)"}:
Η ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΣΚΑΚΙΟΥ ΣΕ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ
[ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ]
Ανάμεσα στα επιγράμματα βυζαντινών συγγραφέων που περιλαμβάνονται στο 15ο βιβλίο της Ελλ. Ανθολογίας [Το σημαντικότατο ποιητικό μνημείο του Βυζαντίου, εκδομένο σε 16 τόμους – βιβλία, περιλαμβάνει συλλογή 4000 επιγραμμάτων και 25000 στίχων. Οι ποιητικές αυτές συνθέσεις χρονολογούνται από τον 6ο π.Χ. έως τον 10ο μ.Χ. αι. και αποδίδονται σε 354 συγγραφείς, αλλά ορισμένες παραμένουν ανώνυμες (αδέσποτα)], (με αρ. 18, άτιτλο, και αμέσως μετά από 3 επιγράμματα κάποιου ποιητού ονόματι Κωνσταντίνος ο Ρόδιος *), προβάλλει το εξής εκπληκτικό τετράστιχο σε ελεγειακό δίστιχο:
[* πρόκειται για γνωστό αξιωματούχο και λόγιο του α’ μισού τού 10ου αι.]
####################
##########
Λεξιλογικά σχόλια
Παλάμηδες : κλητική του ονόματος Παλαμήδης
Έδει : ( παρατ. του ρ. δέω) = έπρεπε
πρίω = κόβω, πριονίζω, τορνεύω, σκαλίζω, γυαλίζω
Όργανον = μέσον, σύνεργον, προϊόν,
(με μετωνυμία) άνθρωπος ετεροκίνητος, ενεργούμενον . Αξιοσημείωτον ότι από την μεταφορική χρήσι του ουσιαστικού αυτού (= ανδρείκελο), έχουμε την σημασία
υποχείριον, μαριονέτα, πιόνι, δηλ. πάλι πεσσός!!
Πεζή «μετάφρασι»
Τα κόκκαλά σου, Παλαμήδη, επρόκειτο να γίνουν
Σύνεργα της τέχνης της πολεμικής .
Διότι αν και ήσουν μέσα στους πολέμους, υπέδειξες έναν άλλο πόλεμο,
Μέσα σε ένα πεδίο ξύλινο: τον ειρηνικό πόλεμο.
ΝΟΗΜΑ
Τα κόκκαλα (σκοτωμένων ανθρώπων ή ζώων) επρόκειτο αφού γυαλισθούν να γίνουν μεθοδολογικά σύνεργα-υποκατάστατα της τέχνης του Πολέμου, οι πεσσοί του Παλαμήδους ( υπάρχει κανείς να αμφιβάλλει για την ταύτησι οστά=πεσσοί που προτείνουμε; και τί πιο κοινότοπο απο τα αρχαιολογικά ευρήματα πεσσών -κυρίως- απο ελεφαντοστούν;): δηλαδή κοκκάλινα πιόνια και σκακιστικά κομμάτια.
Αυτός ο ήρωας, παρόλο που βρέθηκε μέσα στη δίνη του τρωικού πολέμου με την αποθέωσι του μίσους, την φρίκη των μαχών και την αδελφοκτόνα αιματοχυσία συνέλαβε την ιδέα της αναίμακτης διαφιλονίκησης πάνω σε ένα πολεμικό πεδίο συμβολικό, μία σύρραξι χωρίς νεκρούς , μια πολεμικού τύπου αλλά χωρίς έχθρα, σχεδόν φιλική, αναμέτρησι , μια μονομαχία πάνω σ’ έναν άβακα, ένα επιτραπέζιο θέατρο, μια ξύλινη σκακιέρα!
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ - "ΔΙΔΑΓΜΑ"
Στο τετράστιχο αυτό πάνω κι από τα κοκκάλινα κομμάτια και την ξύλινη επιφάνεια του παιχνιδιού κυρίαρχη είναι η ιδέα που πραγματώνεται με αυτό το επινόημα.
Η τριπλή αναφορά του στιχουργού στον πόλεμο : «τέχνη…πολέμου», «έτερον πόλεμον», «φιλικόν πόλεμον » δεν αφίνει καμμία αμφιβολία. Πρόκειται για ένα πολεμικό παίγνιο. Κι αν αυτή η συσσωρευτικού χαρακτήρα αναφορά ‘τετραγωνίζεται’ με την παρεμβαλλόμενη συναφή έκφρασι «εν πολέμοις» (με την σαφή εναντιωματικότητα της μετοχής «εών»), το σύνολο αυτό λειτουργεί αναμφίβολα ως πολλαπλασιασμένο σχήμα αντίθεσης για να δοθή εμφαντικά η σημασία της έμπνευσης του εφευρέτη ήρωα. Ο Παλαμήδης δηλαδή, κατά τον συνθέσαντα το επίγραμμα βυζαντινόν ποιητή, πρότεινε συνειδητά ως υποκατάστατο («έτερον») του πολέμου ένα στρατιωτικού χαρακτήρα («η τέχνη η από του πολέμου») ευγενικό («φιλικόν») άθλημα («σταδίω»), τους ΠΕΣΣΟΥΣ!
Αλλά, ας κλείσω την ανακοίνωσί μου αυτή με τον τρόπο που αρμόζει στην αφορμή της: ας ασπασθώ νοερά τον άγνωστό μου Βυζαντινό συνθέτη προσφέροντάς του ευγνωμόνως την νεοελληνική απόδοσι, έμμετρη φυσικά, που αποπειράθηκα στο αξιέπαινο επίγραμμά του.
( ΣΤΟΝ ΕΦΕΥΡΕΤΗ ΤΩΝ ΠΕΣΣΩΝ )
Τα οστά σου, Παλαμήδη, έμελλες να τα λειάνης
Της πολεμικής της τέχνης άθυρμα για να τα κάνης.
Κι άν στον σπαραγμό χαμένος, πόλεμο εναλλακτικό
Χάραξες πάνω σε ξύλο, πάλεμα αθλητικό!
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΟΪΛΕΜΕΖΗΣ
(Χαλκίδα, Αύγουστος 2004 - Ιανουάριος 2005)
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου