Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου 2009

ΤΟ ΣΚΑΚΙ ΩΣ ΠΡΟΣΧΗΜΑ ΤΕΧΝΗΣ (+ Βίντεο). GLI SCACCHI COME PRETESTO (Nell’ Arte e nella Pubblicita'); Esempio: Un video

Το σκάκι ως πρόσχημα στην Τέχνη και στην βιομηχανία της Διαφήμισης
GLI SCACCHI come pretesto nell’ Arte e nell' Industria della Pubblicita'

(Έχουμε αναφερθή στο παρελθόν για λογοτεχνικά κείμενα που ενώ υποτίθεται ότι έχουν στο κέντρο της θεματικής τους το σκάκι, ελάχιστα στοιχεία γνήσιας επαφής του δημιουργού τους με το αγαπημένο μας παιχνίδι προδίδουν.)

Η τυχαία παρακολούθησι ενός βίντεο προ ημερών στο MAD TV έγινε η αφορμή να συγκεκριμενοποιήσω μία σκέψι μου πάνω σε καλλιτεχνικά επιφανειακές και εντελώς προσχηματικές χρήσεις του σκακιού.
Ως γνωστόν είναι καί δημοφιλές το παιχνίδι μας καί με την ομορφιά του, την σοφία του, τον πλούτο των ιδεών και τον συμβολισμό του χαίρει εκτίμησης στον κόσμο του πνεύματος, των διανοουμένων και της τέχνης. Εξ ού και η κατάχρησι –για να μην πώ βάναυση μεταχείρησι- στον θαυμαστό νεότερο κόσμο της διαφήμισης και του μάρκετινγκ.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Το Βίντεο που σκηνοθέτησε κάποιος Μανώλης Τζιράκης ως συνοδευτικό μέσον οπτικοποίησης ενός μάλλον πρόσφατου ελαφρού τραγουδιού, εμπεριέχει από την αρχή του και σε αρκετά από τα πλάνα του το σκάκι.
Συγκεκριμένα η ευειδεστάτη (και καταλλήλως «ενδεδυμένη») νεαρά ερμηνεύτρια του τραγουδιού (Μαρία Ιακώβου, ονόματι), παριστάνεται ως παίζουσα (μόνη?!) τις κινήσεις μιας παρτίδας επι σκακιέρας.

Μια δεύτερη ματιά στο φιλμάκι (για όποιον …καταφέρει να ξεκολλήση το βλέμμα του από τα κάλλη της τραγουδίστριας) αποκαλύπτει πλείστα όσα στοιχεία ασχετοσύνης περί το σκάκι (ή ασυγχώρητη προχειρότητα) του όποιου δημιουργού του.
Δεν είναι μόνο το παικτικά άστοχο των κινήσεων που αποτυπώνονται επι της σκακιέρας-κεντρικό ντεκόρ στο φιλμάκι. Παρατηρείστε την σκηνή παγώνοντας την εικόνα στο 1΄.15΄΄: ο λευκός Ρ, ποιητική αδεία, νομιμοποιείται να ελαύνει προς το κέντρο της σκακιέρας (τάσεις αυτοκαταστροφικές) κατέχοντας το τετράγωνο δ3, αλλά ο μαύρος αντίπαλός του βρίσκεται τοποθετημένος απέναντί του στο τετράγωνο δ8 και με την Β δίπλα του καταλαβαίνουμε ότι εξ απαρχής τα μαύρα κομμάτια του βασιλικού ζεύγους έχουν τοποθετηθή λάθος. (Στο 3΄.9΄΄-10΄΄ Ρ και Β μοιράζονται το ίδιο τετράγωνο ή μου φαίνεται;) Και δεν είναι το μοναδικό λάθος αυτό στο αρχικό στήσιμο. Προσέξατε υποθέτω πως την πρώτη κίνησι στην σκακιέρα την κάνει η κοπέλα κουνώντας ένα …μαύρο πιόνι!
Κατά τα άλλα η παρουσία της είναι βεβαίως ελκυστική. Εξ ίσου μαυλιστικό θα μπορούσε να είναι το κυρίως καλλιτεχνικό μέρος του φίλμ, δηλαδή το τραγουδάκι.
Τέλος το παράδειγμα.
Ας τυποποιήσουμε την συνταγή: Σε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο υλικό –καλλιτεχνικής υφής- σε ένα ελκυστικό περιτύλιγμα ρίχνουμε και ολίγον σκάκι. Αποτέλεσμα: κάποιοι αναγνωρίζουν το παιχνίδι τους και παρασυρόμενοι από το περιτύλιγμα ενθουσιάζονται από τον υποτιθέμενο κρυφό συμβολισμό ή χάσκουν ανύποπτοι!
Συνοψίζω: Το καλλιτεχνικό είδος, έργο τένης ή προϊόν, (Ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα φίλμ, ένα βίντεο, ένα τραγούδι, ένα ποίημα…), κάνει ευθεία αναφορά στο σκάκι. Έ, καί;
Από την στιγμή που εκμεταλλεύεται ψυχρά την δημοφιλία του βασιλικού μας παιχνιδιού, την μυθολογία του ή την υποβλητικότητά του δεν χρειάζεται να ενθουσιαζόμαστε εμείς οι γνώστες του παιχνιδιού και οι πραγματικοί εραστές του. Αντίθετα νομιμοποιούμαστε και να αδιαφορήσουμε απλά ή και να βδελύξουμε τον βέβηλο που μας χρησιμοποιεί για τους ιδιοτελείς σκοπούς του.

4 σχόλια:

ΠΥΡίΣΠΟΡΟΣ είπε...

Φίλε μου, κατ'αρχάς, θερμά συγχαρητήρια για τον τίτλο του Ιστολογίου και την ανάδειξη της σχέσεως του Παλαμήδη με το σκάκι, το δε σήμα του συλλόγου σας έχει όλα τα στοιχεία ενός ευφυούς σχεδιασμού! Η ανάλυσή σου για το βίντεο είναι πολύ σωστή και αποδεικνύει ότι άλλο το "κοιτάζω" κι άλλο το "βλέπω":Οι πολλοί κοιτάζουν, αλλά λίγοι βλέπουν. Αυτό εξάλλου το διδάσκει και το σκάκι!

ΝΕΟΣ ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ < ΑΒΑΞ ΚΑΙ ΠΕΣΣΟΙ είπε...

Αγαπητέ φίλε, σ’ ευχαριστώ για την προσοχή σου
και για το γενναιόδωρο σχόλιό σου.
Είναι αλήθεια ότι ο Παλαμήδης είναι ο «επώνυμος ήρως» μου ( όπως και ο Γρηγόριος ο αγαπημένος μου Καππαδόκης άγιος).
Πριν από 7-8 περίπου χρόνια (όταν κατάφερα να βάλω χέρι στο TLG) άρχισα να ασχολούμαι συστηματικότερα με το πρόσωπό του και και με το πώς μας το διασώζει η κλασσική και βυζαντινή παράδοσι. Το συσσωρευμένο υλικό από τις έρευνές μου για τον αδικοχαμένο γιο του Ναυπλίου, παραμένει (σε μεγάλο βαθμό) αναξιοποίητο ΚΑΙ για λόγους πρακτικούς (χρόνος – χρήμα) ΚΑΙ για να μην το οικειοποιηθή κάποιος από αυτούς που μου έκλεψαν το πρώτο πνευματικό μου δημιούργημα, έναν μικρό σύλλογο στην πόλι μου (ΣΑΧ «Παλαμήδης ο Ευβοεύς»), έναν σύλλογο (Επωνυμία, Σκοποί – Μέσα Καταστατικού και το Σήμα του- ΟΛΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΑ) που έφτιαξα πριν από 3-4 χρόνια για να στεγάσω το ενδιαφέρον μου για το (σχολικό κυρίως) Σκάκι και την αγάπη μου για τον αδικημένο Ήρωα – Εφευρέτη.
Ο τίτλος του παρόντος Ιστολογίου ΚΑΙ σε αυτό παραπέμπει. («Νέος»!).
ΚΑΙ η επωνυμία του νέου Συλλόγου μας («Άβαξ και Πεσσοί» = το δεύτερο πνευματικό μου παιδί) παραπέμπει (για τους γνώστες) στον Παλαμήδη!
Είναι στιγμές, πάντως, που νιώθω πως κι αυτό το πνευματικό μου παιδί κάποιοι (οι ίδιοι;) το επιβουλεύονται. Με την αγάπη των παλιών κολλητών και την συμπαράστασι των νέων φίλων και συνεργατών, ελπίζω πως θα την γλιτώση και δεν θα το χάσω πρόωρα…
………………
ΥΓ Ελπίζω να μου συγχωρεθή αυτός ο υπερβάλλων προσωπικός τόνος από τους φίλους του Συλλόγου. Και βέβαια, ένας Σύλλογος ΔΕΝ ΑΝΗΚΕΙ στον όποιο ιδρυτή του. Ούτε κάν στα Ιδρυτικά του μέλη, αλλά στο ζωντανό σύνολο των ανθρώπων του.

Αλέξανδρος Σοϊλεμέζης

Skakistiki Anixi είπε...

Εγώ δεν θα κρίνω σκακιστικά το φιλμάκι αλλά αισθητικά. Πάνω σε μία ωραία ξύλινη σκακιέρα έχουν τοποθετηθεί τα πιό ευτελή πλαστικά κομμάτια της αγοράς. Δεν ξέρω αν χάνω κάποιο βαθύ συμβολισμό, αλλά αίσθησή μου είναι ότι βάλανε τα πρώτα κομμάτια που βρήκανε μπροστά τους , δείγμα προχειρότητας και έλλειψης καλαισθησίας.

Κωστής Σκαπέρδας

ΝΕΟΣ ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ < ΑΒΑΞ ΚΑΙ ΠΕΣΣΟΙ είπε...

@ Skakistiki Anixi
Απίστευτα εύστοχη η αισθητική σκόπευσί σου! Η παρατηρητικότητά σου, με το οξυδερκές σχόλιο, σμπαραλιάζει στο σχετικό παράδειγμα την αυθαίρετη προσπάθεια για εκμετάλλευσι του παιχνιδιού μας από τους διαφημιστές.

@ ΕΛΛΗΝ VS CHAOS
Ευχαριστούμε για την προσοχή σου, αλλά δεν σε πολυκαταλαβαίνουμε.
Αντιγράφω –προς ώρας- ένα σχόλιο από το μπλόγκ σου:
«Ανθρωπε μου, τα πιστευεις αυτα που γραφεις, κανεις πλακα ή μιλας μεταξυ σοβαρου κι αστειου; Ειλικρινα ρωταω γιατι με μπερδεψες».