Για τον Νίκο Παπάζογλου, δυό τραγούδια, μια σκέψι, μισό ξόδι. Per la morte di Nicos Papazoglou due amate canzoni e un pensiero...

«Μα γιατί το τραγούδι να 'ναι λυπητερό…»
«από ποιο μακρινό αστέρι είναι το φως…»

Σχεδόν από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου συμβαίνει να ξυπνάω με μελωδίες και στίχους τραγουδιών στο κεφάλι. Με έναν παράδοξο τρόπο το μυαλό τους βάζει μές στο στόμα. Τελευταία (και ίσως πιο τακτικά από άλλων μεγάλων τραγουδοποιών ή τραγουδιστών) μου ‘ρχόντουσαν τα τραγούδια του Νίκου του Παπάζογλου.

Σήμερα, Κυριακή των Βαΐων, με μια σιγανή βροχή να πέφτει μουλωχτά, επίμονα, εκνευριστικά και ασταμάτητα από την χθεσινή συννεφιασμένη μέρα, το πρωί –είχα κοιμηθή και βαριά- δεν είχα όρεξη να σιγοτραγουδήσω κανένα τραγούδι.
Ίσως έτσι έπρεπε. Γιατί από κάπου ήρθε, απρόσκλητη, και έκανε ακόμα πιο κρύο το δωμάτιό μου η απίστευτη είδησι του θανάτου του…

Πάνω που ετοιμαζόμουν ο καλός σου να κάνω μια αφιέρωσι στα σαράντα του άλλου μεγάλου Έλληνα ροκά, του Μανώλη Ρασούλη –πόσο είχαν ταιριάξη μέσα μου οι δυό τους! – κεραυνός εν αιθρία η αναπάντεχη αναχώρησι του Νίκου. Θα τα πούνε τώρα οι δυό τους ανεμπόδιστα…

Δεν τον γνώριζα τον τραγουδιστή και τραγουδοποιό Νίκο Παπάζογλου από παλιά. Δεν είχα ιδέα, (όταν μου ανέφερε το όνομά του ο αδελφός μου ο Γιώργος, τότε που τον είδε κατενθουσιασμένος στους «Αχαρνείς» στο πλευρό του Διονύση Σαββόπουλου, ούτε κι αργότερα, όταν τον πρόσεξα καλύτερα ως ερμηνευτή στην «Εκδίκηση της Γυφτιάς»), πως νεώτερος ήταν σε ένα Πόπ-Ρόκ συγκρότημα.
Σύντομα όμως, κάτι το ότι ήταν ένας συνειδητοποιημένος Πόντιος από Θεσσαλονίκη, κάτι ο μοναδικός τρόπος – εκείνος ο έστω κάπως συνεσταλμένος και απόμακρα ανατολίτικος λαρυγγισμός στην φωνή, με παρέπεμπε πότε στον Χρύσανθο, πότε στον Δημήτριο Στράτο (Demetrio Stratos) – στην ερμηνεία, τα τραγούδια του –δικές του ή όχι συνθέσεις, αδιάφορο – με συνέπαιρναν και με μάγευαν.

Όμως ακόμα πιο πολύ τον αγάπησα τον Νίκο από τότε που τον συνάντησα και τον είδα από κοντά. Όταν τον είδα και άκουσα να τραγουδάει. Ήμουνα για μεταπτυχιακά στην Ιταλία, εκεί προς το τέλος των σπουδών μου –κοντά στα μέσα της δεκαετίας ΄80, όταν ο Νίκος Παπάζογλου ήλθε στην Βενετία για μια συναυλία προσκεκλημένος από το εκεί ελληνικό Προξενείο.

Έκτοτε τον έχω ακούση και άλλες φορές ζωντανά σε συναυλίες, αλλά το άκουσμα κάποιων τραγουδιών του, όπως το «Αύγουστος» ή το «Κανείς εδώ δεν τραγουδά», πηγαίνει πάντα τον νού μου σε εκείνο το απόβραδο σε μια πλατεία της Βενετίας. Τότε που με την νοσταλγία της πατρίδας στο βλέμμα και το βίωμα της συναισθηματικής εξερεύνησης του νέου ανθρώπου στην καρδιά μου, τον έβλεπα εκστατικός να τραγουδάει:
«…Ποτές μου δεν την έχω δει
ούτε κι αυτή με ξέρει,
μα σίγουρα πολύ συχνά
κοιτάμε το ίδιο αστέρι…»
(Εκείνο το φεγγαρολουσμένο βράδι νόμιζα πως τραγουδούσε μόνο για μένα και πως το τραγούδι μίλαγε για την δική μου χαμένη «Καρυάτιδα»…)

Τα χρόνια πέρασαν. Γύρισα στην πατρίδα. Αγάπησα σχεδόν όλα τα τραγούδια του και τα χιλιοτραγούδησα. Κοίταξα, εδώ στην ρωγμή του χρόνου, τόσες και τοσες φορές τον καθρέφτη. Άλλες τόσες περιορίστηκα στο χαμόγελο.
(Κοίταξα βέβαια και στον ουρανό. Αυτόν πάντα με δέος και με υιική συγκατάβασι).

Σήμερα και όλο το βράδι θα τον ξενυχτήση η σκέψι μου τον Νίκο. Για το καλό κατευόδιο. Η καλλιτεχνικά αγγελική μορφή του –ήτανε του φωτός ο Νίκος- μπορεί συν τω χρόνω να ξεθωριάση λίγο. Μοιραίο. Αλλά δεν θα χαθή. Οπωσδήποτε θα έρχεται –μαζί με άλλες αρχαγγελικές μορφές/φωνές του ελληνικού τραγουδιού, όπως εκείνη του συνωνόματού του Ξυλούρη ή του σχεδόν αποθεωμένου ήδη Στέλιου Καζαντζίδη- να συντροφεύει την μνήμη της γενιάς μας.
Ενώ είναι βέβαιο πως και από αύριο θα συνεχίσουμε να ξυπνάμε και να αρχίζουμε την μέρα μας κρατώντας μές στο στόμα μας ζείδωρους στίχους-ήχους από τραγούδια/μελωδήματα των λαϊκών πρωτοψαλτάδων μας με τις εξαγιασμένες φωνές. Σαν του Νίκου του Παπάζογλου.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ


Στίχοι: Νίκος Παπάζογλου
Μουσική: Νίκος Παπάζογλου

Μα γιατί το τραγούδι να 'ναι λυπητερό
με μιάς θαρρείς κι απ' την καρδιά μου ξέκοψε
κι αυτή τη στιγμή που πλημμυρίζω χαρά
ανέβηκε ως τα χείλη μου και μ’ έπνιξε.
Φυλάξου για το τέλος θα μου ‘πής

Σ' αγαπάω μα δεν έχω μιλιά να στο ‘πώ
κι αυτό είναι ένας καημός αβάσταχτος
Λιώνω στον πόνο γιατί νιώθω κι εγώ
ο δρόμος που τραβάμε είναι αδιάβατος
Κουράγιο θα περάσει θα μου ‘πής

Πώς μπορώ να ξεχάσω τα λυτά της μαλλιά
την άμμο που σαν καταρράχτης έλουζε
καθώς έσκυβε πάνω μου χιλιάδες φιλιά
διαμάντια που απλόχερα μου χάριζε
Θα πάω κι ας μου βγή και σε κακό

Σε ποιαν έκσταση απάνω σε χορό μαγικό
μπορεί ένα τέτοιο πλάσμα να γεννήθηκε
Από ποιο μακρινό αστέρι είναι το φώς
που μέσ’ στα δυο της μάτια πήγε κρύφτηκε
κι εγώ ο τυχερός που τό 'χει δή

Μέσ’ στο βλέμμα της ένας τόσο δά ουρανός
αστράφτει συννεφιάζει αναδιπλώνεται
Μα σαν πέφτει η νύχτα πλημμυρίζει με φως
φεγγάρι αυγουστιάτικο υψώνεται
και φέγγει από μέσα η φυλακή

Πώς μπορώ να ξεχάσω τα λυτά της μαλλιά
την άμμο που σαν καταρράχτης έλουζε
καθώς έσκυβε πάνω μου χιλιάδες φιλιά
διαμάντια που απλόχερα μου χάριζε
Θα πάω κι ας μου βγή και σε κακό

ΚΑΡΥΑΤΙΔΑ



Καρυάτιδα
Στίχοι: Νίκος Παπάζογλου
Μουσική: Νίκος Παπάζογλου

Είμαι ερωτευμένος,
δέν μ' ενδιαφέρει ό, τι κι αν πούν,
με μια απ' τις Καρυάτιδες,
με μια απ' αυτές που λείπουν.

Είν' όμορφη και λυγερή
με νάζια και καπρίτσια
και όλα τ' άλλα δύσκολα
που έχουν τα κορίτσια.

Μαθαίνω πως απόχτησε
περίεργες συνήθειες
πως με τίς ώρες παρατηρεί
τον ουρανό τις νύχτες.

Ποτές μου δεν την έχω δή
ούτε κι αυτή με ξέρει,
μα σίγουρα πολύ συχνά
κοιτάμε το ίδιο αστέρι

(Το τραγούδι που αμέσως μίλησε μές στην καρδία μου για την μυστηριώδη γυναικεία μορφή που ακόμα τότε ονειρευόμουνα…)