Για να μιλήσω για τον Γρηγόριο τον Θεολόγο, τον Έλληνα κατά το
γένος και την παίδευσι, τον μέγα Θεολόγο, όπως τον αναγόρευσε η ημετέρα
εκκλησιαστική παράδοσι, και όχι «Ναζιανζηνό» όπως τον θέλουν οι της Εσπερίας,
να ομιλήσω για την προσωπικότητά του, όπως (και όσο) τον έχω γνωρίσει στα γραπτά του ή
ακόμα πιο πολύ για την επιγραμματικότητα και την ποιητικότητά του, δεν μου
φτάνουν –πιστεύω- ισάριθμες ωριαίες διαλέξεις. (Άμποτε!)
Προς το παρόν, ας περιοριστώ (με αφορμή ένα φιλικό σχόλιο στο
Φατσόβιβλο και ένα χαϊκού τού Σελλενίδη) σε ένα μόνο ελάχιστο, αλλά εύγλωττο δείγμα
–με την δικιά μου συνήθη αυθαίρετη μέθοδο προσέγγισης/παρουσίασης. Πρόκειται
βέβαια για ένα σπάραγμα από μια διασωσμένη επιστολή του*, ένα μικρό δηλ.
απόσπασμα. Το παρουσιάζω, ομολογουμένως, όχι όπως, κανονικότατα, το έχει ο
εκδότης του, σε πεζό λόγο, (με την εμφάνισι μιας επιγραμματικής περιόδου με αλλεπάλληλα
ρητορικά σχήματα ισόκωλων φράσεων/ εκφράσεων), αλλά όπως εγώ το βλέπω, καθώς
ξεχειλίζει από ποιητικότητα:
Ως ένα οιονεί πεντάστιχο ποιημάτιο. Ένα πολυσήμαντο
επίγραμμα-μινιατούρα πλήρες νοήματος, με αναφορικότητα στην αρχαιοελληνική φιλολογική
παράδοσι. Βραχυλογία με ποιητική τόλμη (δές την ρυθμική συμμετρία με την
καινοτόμα -εκτός προσωδίας- τονικότητα) και αφοπλιστική –έως παρεξηγήσεως- ειλικρίνεια συναισθήματος. Αυτό το αυτοβιογραφικού χαρακτήρα σημείωμά
του, μου μοιάζει σαν SMS της απαισιοδοξίας ή μάλλον ένα όλο δραματικότητα Σήμα
Κινδύνου. Ο Γρηγόριος σαν απελπισμένος
καπετάνιος σε φουρτούνα, πετάει στην θάλασσα της προσωπικής του αλληλογραφίας ένα
...πενταδάκτυλο SOS γεμάτο
αγωνία και σπαραγμό…
ΕΡΡΕΙ ΤΑ ΚΑΛΑ!
…
Έρρει τα καλά,
Γυμνά τα κακά,
Ο πλούς εν νυκτί,
Πυρσός ουδαμού,
Χριστός καθεύδει!
(Γ. Θ. Επιστ. π΄, Ευδοξίω ρήτορι)
Σελλενίδειος απόδοσις:
ΠΑΝΕ ΤΑ ΠΛΟΙΑ**!
Φύγαν τα καλά,
μείναν τα δεινά!
Πλούς μέσ’ στο σκότος/ Ρότα στον ζόφο,
φάρος άφαντος,
Χριστός κοιμάται!
Αλέξανδρος Σοϊλεμέζης
* Ο Γρηγόριος σε αυτήν την επιστολή προς τον φίλο του ρήτορα
Ευδόξιο, διεκτραγωδεί με λακωνικότητα, αλλά και με τον γνωστό στην ποίησί του πρωτοφανή
εξομολογητικό τόνο, την δύσκολη φάσι που περνάει…
** Ο πρώτος «στίχος» του αποσπάσματος (όπως υπονοώ στον αυθαίρετο
ψευδότιτλό μου) προφανέστατα παραπέμπει παρωδώντας στο γνωστό λακωνικό μήνυμα
του Σπαρτιάτη Ιπποκράτη («Ἔρρει τὰ κᾶλα …»), που υπέκλεψαν οι Αθηναίοι κάποτε
στον Πελοποννησιακό Πόλεμο (κατά το 410 π.Χ.). [Βλ. ΞΕΝΟΦ. Ελληνικά 1.1.23: «παρὰ
δὲ Ἱπποκράτους τοῦ Μινδάρου ἐπιστολέως εἰς Λακεδαίμονα γράμματα πεμφθέντα ἑάλωσαν
εἰς Ἀθήνας λέγοντα τάδε· Ἔρρει τὰ κᾶλα. Μίνδαρος ἀπεσσύα. πεινῶντι τὤνδρες. ἀπορίομες
τί χρὴ δρᾶν.»]
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου