Από την υμνογραφία της Μ. Παρασκευής. Μια πρότασι στιχουργικής διάταξης-ανάγνωσης των μεγαλυναρίων του Επιτάφιου Θρήνου. Dall’ innografia della Settimana Santa degli Ortodossi: una proposta sul testo dell’ Epitaphios ("Lamentazione sulla Tomba")

Η δημοφιλής υμνογραφική σύνθεσι του Επιτάφιου Θρήνου που με την μεταγενέστερη (και μάλλον αδόκιμη) ονομασία «Εγκώμια», ψάλλεται κάθε Μεγάλη Παρασκευή από τον ελληνορθόδοξο λαό μας, αποτελεί μεταξύ άλλων φιλολογικό πρόβλημα. Και δεν είναι τόσο σημαντικό ζήτημα η αυθαίρετη ονομασία Εγκώμια του συνόλου των εκατοντάδων μικρών αυτών στιχουργημάτων που μάλλον προέκυψε κατά τους τελευταίους 2 αιώνες από κάποιον εκδότη, ( η παλαιότερη χειρόγραφη παράδοσι υποστηρίζει την ονομασία «Μεγαλυνάρια»), όσον τα μέχρι σήμερα άλυτα προβλήματα της πατρότητας και της ακριβής χρονολόγησής τους. 

Επίσης θέμα άξιον μελέτης αποτελεί το γνήσιο του κειμένου (για να αποκατασταθεί με τους όρους της φιλολογίας χρειάζεται ασφαλώς κριτική έκδοσι που θα προκύψη από το τεράστιο σύνολο των χειρογράφων), με τα επιμέρους χαρακτηριστικά της ποιητικής μορφής, του συνολικού αριθμού, αλλά και της σειράς των τροπαρίων αυτού του Επιταφίου Θρήνου. 
Βεβαίως «Στα έντυπα λειτουργικά βιβλία ο αριθμός των εγκωμίων είναι συνήθως 176, τόσοι όσοι οι στίχοι του Αμώμου. Στο τέλος της κάθε στάσης ψάλλονται το δοξαστικόν, το θεοτοκίον και το πρώτο τροπάριον της κάθε στάσης (σύνολο 185 τροπάρια).» 

Εμείς σήμερα (ζητώντας συγγνώμη για την αφροντισιά που παρουσιάζει ορθογραφικά το κείμενο) περιοριζόμαστε σε μια πρώτη –προχειρότατη- πρότασι σχετικά με την στιχουργική μορφή των τροπαρίων. 
Με την ελπίδα να επανέλθουμε επι του θέματος (προσεκτικότεροι και επιμελέστεροι)!

ΤΑ "ΕΓΚΩΜΙΑ" - ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΑ ΤΗΣ Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

Α΄  Στάσις  

1 Ἡ ζωή ἐν τάφω κατετέθης, Χριστέ,

καί ἀγγέλων στρατιαί ἐξεπλήττοντο,

συγκατάβασιν δοξάζουσαι τήν σήν.

Ἡ ζωή, πῶς θνήσκεις; πῶς καί τάφω οἰκεῖς;

τοῦ θανάτου τό βασίλειον λύεις δέ,

καί τοῦ Ἅδου τούς νεκρούς ἑξανιστᾶς.

Μεγαλύνομεν σέ, Ἰησοῦ βασιλεῦ,

καί τιμῶμεν τήν ταφήν καί τά πάθη σου,

δί’ ὧν ἔσωσας ἠμᾶς ἐκ τῆς φθορᾶς.

Μέτρα γής ὁ στήσας ἐν σμικρῶ κατοικεῖς,

Ἰησοῦ παμβασιλεύ, τάφω σήμερον,

ἐκ μνημάτων τούς θανόντας ἀνιστῶν.

5 Ἰησοῦ Χριστέ μου, βασιλεῦ τοῦ παντός,

τί ζητῶν τοῖς ἐν τῷ Ἅδη ἐλήλυθας,

ἤ τό γένος ἀπολύσαι τῶν βροτῶν;

Ὁ δεσπότης πάντων καθορᾶται νεκρός,

καί ἐν μνήματι καινῶ κατατίθεται

ὁ κενώσας τά μνημεῖα τῶν νεκρῶν.

Ἡ ζωή ἐν τάφω κατετέθης Χριστέ,

καί θανάτω σου τόν θάνατον ὤλεσας

καί ἐπήγασας τῷ κόσμω τήν ζωήν.

Μετά τῶν κακούργων ὡς κακοῦργος, Χριστέ,

ἐλογίσθης, δικαιῶν ἠμᾶς ἅπαντας

κακουργίας τοῦ ἀρχαίου πτερνιστοῦ.

Ὁ ὡραῖος κάλλει παρά πάντας βροτούς

ὡς ἀνείδεος νεκρός καταφαίνεται,

ὁ τήν φύσιν ὠραΐσας τοῦ παντός.

10 Ἅδης πώς ὑποίσει, Σῶτερ, παρουσίαν τήν σήν

καί μή θάττον συνθλασθείη σκοτούμενος,

ἀστραπῆς φωτός σου αἴγλη ἐκτυφλωθεῖς;

Ἰησοῦ, γλυκύ μοι καί σωτήριον φῶς,

τάφω πῶς ἐν σκοτεινῶ κατακέκρυψαι;

ὤ ἀφάτου καί ἀρρήτου ἀνοχῆς!

Ἀπορεῖ καί φύσις νοερά καί πληθύς

ἡ ἀσώματος, Χριστέ, τό μυστήριον

τῆς ἀφράστου καί ἀρρήτου σου ταφῆς.

Ὤ θαυμάτων ξένων, ὤ πραγμάτων καινῶν!

ὁ πνοῆς μοι χορηγός ἀπνοῦς φέρεται

κηδευόμενος χερσί τοῦ Ἰωσήφ.

Καί ἐν τάφω ἔδυς καί τῶν κόλπων, Χριστέ,

τῶν πατρώων οὐδαμῶς ἀπεφοίτησας•

τοῦτο ξένον καί παράδοξον ὁμού.

15 Ἀληθής καί πόλου καί τῆς γής βασιλεύς,

εἰ καί τάφω σμικροτάτω συγκέκλεισαι,

ἐπεγνώσθης πάση κτίσει Ἰησοῦ.

Σού τεθέντος τάφω, πλαστουργέτα Χριστέ,

τά τοῦ ἅδου ἐσαλεύθη θεμέλια

καί μνημεῖα ἀνεώχθη τῶν βροτῶν.

Ὁ τήν γῆν κατέχων τή δρακί νεκρωθεῖς,

σαρκικῶς ὑπό τῆς γής νῦν συνέχεται,

τούς νεκρούς λυτρῶν τῆς ἅδου συνοχῆς.

Ἐκ φθορᾶς ἀνέβης ἡ ζωή μου, Σωτήρ,

σού θανόντος καί νεκροῖς προσφοιτήσαντος

καί συνθλάσαντος τοῦ ἅδου τούς μοχλούς.

Ὡς φωτός λυχνία νῦν ἡ σάρξ τοῦ Θεοῦ

ὑπό γῆν ὡς ὑπό μόδιον κρύπτεται

καί διώκει τόν ἐν ἅδη σκοτασμόν.

20 Νοερῶν συντρέχει στρατιῶν ἡ πληθύς

Ἰωσήφ σύν Νικοδήμω συστεῖλαι σέ

τόν ἀχώρητον ἐν μνήματι σμικρῶ.

Νεκρωθεῖς βουλήσει καί τεθεῖς ὑπό γῆν

ζωοβρύτα Ἰησοῦ μου, ἐζώωσας

νεκρωθέντα παραβάσει μέ πικρά.

Καν νεκρός ωράθης, ἀλλά ζῶν ὡς Θεός

επανάγεις από γής προς ουράνια

τους εκείνους πεπτωκότας, Ιησού.

Ἠλλοιοῦτο πάσα κτίσις πάθη τῷ σῶ•

πάντα γάρ σοί, Λόγε, συνέπασχον,

συνοχέα σέ γινώσκοντα παντός.

Τῆς ζωῆς τήν πέτραν ἐν κοιλίαν λαβῶν,

ἅδης ὁ παμφάγος ἐξήμεσεν,

ἐξ αἰῶνος οὖς κατέπιε νεκρούς.

25 Ἐν καινῶ μνημείω κατετέθης, Χριστέ,

καί τήν φύσιν τῶν βροτῶν ἀνεκαίνισας,

ἀναστᾶς θεοπρεπῶς ἐκ τῶν νεκρῶν.

Ἐπί γής κατῆλθες, ἴνα σώσης Ἀδάμ,

καί ἐν γῆ μή εὐρηκῶς τοῦτον, Δέσποτα,

μέχρις ἅδου κατελήλυθας ζητῶν.

Συγκλονεῖται φόβω πάσα, Λόγε, ἡ γῆ,

καί φωσφόρος τάς ἀκτίνας ἀπέκρυψε,

τοῦ μεγίστου γῆ κρυβέντος σου φωτός.

Ὡς βροτός μέν θνήσκεις ἑκουσίως Σωτήρ,

ὡς Θεός δέ τούς θνητούς ἑξανέστησας

ἐκ μνημάτων καί βυθοῦ ἁμαρτιῶν.

Δακρυρρόους θρήνους ἐπί σέ ἡ ἁγνή

μητρικῶς, ὤ Ἰησοῦ, ἐπιρραίνουσα

ἀνεβόα• πῶς κηδεύσω σέ, Υἱέ;

30 Ὥσπερ σίτου κόκκος ὑποδύς κόλπους γής

τόν πολύχουν ἀποδέδωκας ἄσταχυν,

ἀναστήσας τούς βροτούς τούς ἐξ Ἀδάμ.

Ὑπό γῆν ἐκρύβης, ὥσπερ ἥλιος, νῦν

καί νυκτί τή τοῦ θανάτου κεκάλυψαι•

ἀλλ’ ἀνάτειλον φαιδρότερος, Σωτήρ.

Ὡς ἡλίου δίσκον ἡ σελήνη, Σωτήρ,

ἀποκρύπτει, καί σέ τάφος νῦν ἔκρυψεν,

ἐκλιπόντα τῷ θανάτω σαρκικῶς.

Ἡ ζωή θανάτου γευσαμένη, Χριστός

ἐκ θανάτου τούς βροτούς ἠλευθέρωσε

καί τοῖς πάσι νῦν δωρεῖται τήν ζωήν.

Νεκρωθέντα πάλαι τόν Ἀδάμ φθονερῶς,

ἐπαναγεις πρός ζωήν τή νεκρώσει σου

νέος, Σῶτερ, ἐν σαρκί φανεῖς Ἀδάμ.

35 Νοεραί σέ τάξεις, ἠπλωμένον νεκρόν,

καθορῶσαι δί’ ἠμᾶς ἐξεπλήττοντο,

καλυπτόμεναι ταῖς πτέρυξι, Σωτήρ.

Καθελῶν σέ, Λόγε ἀπό ξύλου νεκρόν,

ἐν μνημείω Ἰωσήφ νῦν κατέθετο.

Ἀλλ’ ἀνάστα, σώζων πάντας ὡς Θεός.

Τῶν ἀγγέλων, Σῶτερ, χαρμονή πεφυκῶς,

νῦν καί λύπης τούτοις γέγονας αἴτιος,

καθορώμενος σαρκί άπνους νεκρός.

Ὑψωθέν ἐν ξύλω, καί τούς ζώντας βροτούς

συνυψοῖς• ὑπό τήν γῆν δέ γενόμενος,

τούς κειμένους ὑπ’ αὐτήν ἑξανιστᾶς.

Ὥσπερ λέων, Σῶτερ, ἀφυπνώσας σαρκί,

ὡς τις σκύμνος ὁ νεκρός ἐξανίστασαι,

ἀποθέμενος τό γῆρας τῆς σαρκός.

40 Τήν πλευράν ἐνύγης ὁ πλευράν εἰληφῶς

τοῦ Ἀδάμ, ἐξ ἤς τήν Εὔαν διέπλασας,

καί ἐξέβλυσας κρουνούς καθαρτικούς.

Ἐν κρυπτῶ μέν πάλαι θύεται ὁ ἀμνός•

σύ δ’ ὑπαίθριος τυθεῖς, ἀνεξίκακε,

πάσαν κτίσιν ἀπεκάθηρας, Σωτήρ.

Τίς ἐξείποι τρόπον φρικτόν, ὄντως καινόν;

ὁ δεσπόζων γάρ τῆς κτίσεως σήμερον

πάθος δέχεται καί θνήσκει δί’ ἠμᾶς.

Ὁ ζωῆς ταμίας πῶς ὁρᾶται νεκρός;

ἐκπληττόμενοι οἱ ἄγγελοι ἔκραζον•

πῶς δ’ ἐν μνήματι συγκλείεται Θεός;

Λογχονύκτου, Σῶτερ, ἐκ πλευρᾶς σου ζωήν

τη ζωή, τη ἐκ ζωῆς ἐξωσάση με,

ἐπιστάζεις καί ζωοῖς μέ σύν αὐτή.

45 Ἁπλωθεῖς ἐν ξύλω συνηγάγου βροτούς•

τήν πλευράν σου δέ νυγεῖς τήν ζωήρρυτον,

πάσιν ἄφεσιν πηγάζεις, Ἰησοῦ.

Ὁ εὐσχήμων, Σῶτερ, σχηματίζει φρικτῶς

καί κηδεύει ὡς νεκρόν εὐσχημόνως σέ

καί θαμβεῖταί σου τό σχῆμα τό φρικτόν.

Ὑπό γῆν βουλήσει κατελθῶν ὡς θνητός,

ἐπανάγεις ἀπό γής πρός οὐράνια

τούς ἐκεῖθεν πεπτωκότας, Ἰησοῦ.

Καν νεκρός ωράθης, ἀλλά ζῶν ὡς Θεός

νεκρωθέντας τούς βροτούς ἀνεζώωσας,

τόν ἐμόν ἀπονεκρώσας νεκρωτήν.

Ὤ χαρᾶς ἐκείνης! ὤ πολλῆς ἡδονῆς!

ἦσπερ τούς ἐν Ἅδη πεπλήρωκας,

ἐν πυθμέσι φῶς ἀστράψας ζοφεροῖς.

50 Προσκυνῶ τό πάθος, ἀνυμνῶ τήν ταφήν,

μεγαλύνω σου τό κράτος, φιλάνθρωπε,

δί’ ὧν λέλυμαι παθῶν φθοροποιῶν.

Κατά σου ρομφαία ἐστιλβοῦτο, Χριστέ,

καί ρομφαία ἰσχυροῦ μέν ἀμβλύνεται

καί ρομφαία δέ τροποῦται τῆς Ἐδέμ.

Ἡ ἀμνάς τόν ἄρνα βλέπουσα ἐν σφαγή

ταῖς αἰκίσι βαλλομένη ωλόλυζε,

συγκινοῦσα καί τό ποίμνιον βοᾶν.

Ἡ ἀμνάς τόν ἄρνα καθορώσα νεκρόν,

Κάν ἐνθάπτη τάφω, κάν εἰς Ἅδου μολῆς,

ἀλλά, Σῶτερ, καί τούς τάφους ἐκένωσας

καί τόν Ἅδην ἀπεγύμνωσας, Χριστέ.

Ἑκουσίως, Σῶτερ, κατελθῶν ὑπό γῆν,

νεκρωθέντας τούς βροτούς ἀνεζώωσας

καί ἀνήγαγες ἐν δόξη πατρική.

55 Τῆς Τριάδος ὁ εἰς ἐν σαρκί δί’ ἠμᾶς

ἐπονείδιστον ὑπέμεινε θάνατον•

φρίττει ἥλιος καί τρέμει δέ ἡ γῆ.

Τῆς Τριάδος πάθος υπομένει ο Είς,

ἐπονείδιστον, αμνός ιλαστήριος•

φρίξον ήλιε και τρόμαξον η γή!

Ὡς πικρᾶς ἐκ κρήνης, τῆς Ἰούδα φυλῆς

οἱ ἀπόγονοι ἐν λάκκω κατέθεντο

τόν τροφέα μανναδότην Ἰησοῦ.

Ὁ κριτής ὡς κρίτος πρό Πιλάτου κριτοῦ

καί παρίστατο καί θάνατον ἄδικον

κατεκρίθη διά ξύλου σταυρικοῦ.

Ὁ κριτής εις δίκην, πρό αδίκου κριτοῦ

Ἀλαζών Ἰσραήλ, μιαιφόνε λαέ,

τί παθῶν τόν Βαραββᾶν ἠλευθέρωσας,

τόν Σωτήρα δέ παρέδωκας σταυρῶ;

Μιαιφόνον έθνος, αλαζών Ισραήλ,

Ὁ χειρί σου πλάσας τόν Ἀδάμ ἐκ τῆς γής,

δί’ αὐτόν τή φύσει γέγονας ἄνθρωπος

καί ἐσταύρωσαι βουλήματι τῷ σῶ.

60 Ὑπακούσας, Λόγε, τῷ ἰδίω Πατρί,

μέχρις ἅδου τοῦ δεινοῦ καταβέβηκας

καί ἀνέστησας, τό γένος τῶν βροτῶν.

Οἶμοι, φῶς τοῦ κόσμου οἶμοι φῶς τό ἐμόν!

Ἰησοῦ μου ποθεινότατε, ἔκραζεν

ἡ Παρθένος θρηνωδοῦσα γοερῶς.

Φθονουργέ, φονουργέ, καί ἀλάστορ λαέ,

καν σινδόνας καί αὐτό τό σουδάριον

αἰσχύνθητι, ἀναστάντος τοῦ Χριστοῦ.

Φθονερέ, αλάστορ, φόνου πλήρης λαέ,

καν σινδόνας καί αὐτό τό σουδάριον

ουκ αισχύνη, αναστάντος του Χριστού;

Δολοφόνε δεῦρο, μιαρέ μαθητά,

καί τόν τρόπον τῆς κακίας σου δεῖξον μοί,

δί’ ὄν γέγονας προδότης τοῦ Χριστοῦ.

Ὡς φιλάνθρωπός τις ὑποκρίνει, μωρέ

καί τυφλέ πανολεθρότατε ἄσπονδε,

ὁ τό μύρον πεπρακῶς διά τιμῆς.

65 Οὐρανίου μύρου ποίαν ἔσχες τιμήν;

τοῦ τιμίου τί ἐδέξω ἀντάξιον;

λύσσαν εὖρες καταρώτατε Σατᾶν.

Εἰ φιλόπτωχος εἰ καί τό μύρον λυπεῖ,

κενουμένου εἰς ψυχῆς ἰλαστήριον,

πῶς χρυσῶ ἀπεμπολεῖς τόν φωταυγή;

Ει λυπή το μύρον,  και φιλόπτωχος εί,

εις εξίλασμα ψυχής νυν χεόμενον,

Ὤ Θεέ καί λόγε, ὤ χαρά ἡ ἐμή,

πῶς ἐνέγκω σου ταφήν τήν τριήμερον;

νῦν σπαράττομαι τά σπλάχνα μητρικῶς.

Τίς μοί δώσει ὕδωρ καί δακρύων πηγᾶς;

ἡ θεονυμφος Παρθένος ἐκραύγαζεν,

ἴνα κλαύσω τόν γλυκύν μου Ἰησοῦν;

Ὤ βουνοί καί νάπαι καί ἀνθρώπων πληθύς,

κλαύσατε καί πάντα θρηνήσατε

σύν ἐμοί τή τοῦ Θεοῦ ὑμῶν Μητρί.

70 Πότε  ἴδω, Σῶτερ, σέ τό ἄχρονον φῶς,

τήν χαράν καί ἡδονήν τῆς καρδιᾶς μου;

ἡ Παρθένος ἀνεβόα γοερῶς.

Καν ὡς πέτρα, Σῶτερ, ἡ ἀκρότομος σύ

κατεδέξω τήν τομήν, ἀλλ’ ἐπήγασας

ζῶν τό ρεῖθρον ὡς πηγήν ὧν τῆς ζωῆς.

Ὡς μιᾶς ἐκ κρήνης τόν διπλοῦν ποταμόν

τῆς πλευρᾶς σου προχεούσης ἀρδόμενοι,

τήν ἀθάνατον καρπούμεθα ζωήν.

Θέλων ὤφθης, Λόγε, ἐν τῷ τάφω νεκρός,

ἀλλά ζῆς καί τούς βροτούς, ὡς προείρηκας,

ἀναστάσει σου, Σωτήρ μου, ἐγερεῖς.

Δόξα Πατρί

Ἀνυμνοῦμεν, Λόγε, σέ τόν πάντων Θεόν,

σύν Πατρί καί τῷ Ἁγίω σου Πνεύματι,

καί δοξάζομεν τήν θείαν σου ταφήν.

Καί νῦν

75 Μακαρίζομεν σέ, Θεοτόκε ἁγνή,

καί τιμῶμεν τήν ταφήν τήν τριήμερον

τοῦ Υἱοῦ σου καί Θεοῦ ἠμῶν πιστῶς.

Ἡ ζωή ἐν τάφω κατετέθης, Χριστέ,

καί ἀγγέλων στρατιαί ἐξεπλήττοντο

συγκατάβασιν δοξάζουσαι τήν σήν.

Β΄  Στάσις  

1    Άξιον εστί μεγαλύνειν σε τον ζωοδότην,

τον εν τω σταυρώ τας χείρας εκτείναντα

και συντρίψαντα το κράτος του εχθρού.

Άξιον εστί μεγαλύνειν σε τον πάντων κτίστην•

τοις σοις γαρ παθήμασιν, έχομεν

την απάθειαν, ρυσθέντες της φθοράς.

Έφριξεν η γη, και ο ήλιος, Σώτερ, εκρύβη,

σου του ανεσπέρου φέγγους, Χριστέ,

δύναντος εν τάφω σωματικώς.

Ύπνωσας, Χριστέ, τον φυσίζωον ύπνον εν τάφω

και βαρέος ύπνου εξήγειρας του

της αμαρτίας το των ανθρώπων γένος.

5    Μόνη γυναικών χωρίς πόνον έτεκόν σε, τέκνον,

πόνους δε νυν φέρω πάθει τω σω

αφορήτους, έλεγεν η σεμνή.

Άνω σε, Σωτήρ, αχωρίστως τω Πατρί συνόντα,

κάτω δε νεκρόν ηπλωμένον

γη φρίττουσιν ορώντα τα Σεραφείμ.

Ρήγνυται ναού καταπέτασμα τη ση σταυρώσει,

κρύπτουσι φωστήρες, Λόγε, το φως

σου κρυβέντος, Ήλιε, υπό γην.

Γης ο κατ’ αρχάς μόνω νεύματι πήξας τον γύρον,

άπνους ως βροτός καθυπέδυ γην•

φρίξον τω θεάματι, ουρανέ.

Έδυς υπό γην ο τον άνθρωπον χειρί σου πλάσας

ιν’ εξαναστήσης του πτώματος

των βροτών τα στίφη πανσθενεστάτω κράτει.

10 Θρήνον ιερόν δεύτε άσωμεν Χριστώ θανόντι,

ως αι μυροφόροι γυναίκες πριν

ίνα και το χαίρε ακουσώμεθα συν αυταίς.

Μύρον αληθώς συ ακένωτον υπάρχεις, Λόγε•

όθεν σοι και μύρα προσέφερον

ως νεκρώ τω ζώντι γυναίκες μυροφόροι.

Άδου μεν ταφείς τα βασίλεια, Χριστέ, συντρίβεις,

θάνατον θανάτω δε θανατοίς

και φθοράς λυτρούσαι τους γηγενείς.

Ρείθρα της ζωής η προχέουσα Θεού σοφία

τάφον υπεισδύσα ζωοποιεί

τους εν τοις αδύτοις Άδου μυχοίς.

Ίνα των βροτών καινουργήσω συντριβείσαν φύσιν,

πέπληγμαι θανάτω θελών σαρκί,

Μήτερ ουν μη κόπτου τοις οδυρμοίς.

15 Έδυς υπό γην ο φωσφόρος της δικαιοσύνης

και νεκρούς ώσπερ εξ ύπνου εξήγειρας,

εκδιώξας άπαν το εν τω άδη σκότος.

Κόκκος διφυής ο φυσίζωος εν γης λαγόσι

σπείρεται, συν δάκρυσι σήμερον,

αλλ’ αναβλαστήσας κόσμον χαροποιήσει.

Έπτηξεν Αδάμ Θεού βαίνοντος εν Παραδείσω,

χαίρει δε προς άδην φοιτήσαντος,

πεπτωκός το πρώην και νυν εγηγερμένος.

Σπένδει σοι χοάς η τεκούσα σε, Χριστέ, δακρύων,

σαρκικώς κατατεθέντι εν μνήματι,

εκβοώσα• Τέκνον ανάστα, ως προέφης.

Τάφω Ιωσήφ ευλαβώς σε τω καινώ συγκρύπτων,

ύμνους εξοδίους θεοπρεπείς

τοις συμμίκτοις θρήνοις μέλπει σοι, Σωτήρ.

20 Ήλοις σε σταυρώ πεπαρμένον η ση μήτηρ, Λόγε

βλέψασα, τοις ήλοις λύπης πικράς

βέβληται και βέλεσι την ψυχήν.

Σε τον του παντός γλυκασμόν η μήτηρ καθορώσα

πόμα ποτιζόμενον το πικρόν,

 δάκρυσι τας όψεις βρέχει πικρώς.

Τέτρωμαι δεινώς και σπαράττομαι τα σπλάχνα, Λόγε,

βλέπουσα την άδικον σου σφαγήν•

έλεγεν η πάναγνος εν κλαυθμώ.

Όμμα το γλυκύ και τα χείλη σου πως μύσω, Λόγε;

πως νεκροπρεπώς δε κηδεύσω Σε;

φρίττων ανεβόα ο Ιωσήφ.

Ύμνους Ιωσήφ και Νικόδημος επιταφίους

άδουσι Χριστώ νεκρωθέντι νυν•

άδει δε συν τούτους και Σεραφείμ.

25 Δύνεις υπό γην, Σώτερ, ήλιε δικαιοσύνης•

όθεν η τεκούσα σελήνη σε ταις λύπαις

εκλείπει, της θέας στερουμένη.

Έφριξεν ορών, Σώτερ, Άδης σε τον ζωοδότην

πλούτον τον εκείνου σκυλεύοντα

και τους απ’ αιώνος νεκρούς εξανιστώντα.

Ήλιος φαιδρόν απαστράπτει μετά νύκτα, Λόγε,

και συ δ’ αναστάς εξαστράψειας

μετά θάνατον φαιδρώς ως εκ παστού.

Γη σε, πλαστουργέ, υπό κόλπους δεξαμενή,

τρόμω συσχεθείσα, Σώτερ, τινάσσεται,

αφυπνώσασα νεκρούς τω τιναγμώ.

Μύροις σε, Χριστέ, ο Νικόδημος και ο ευσχήμων

νυν καινοπρεπώς περιστείλαντες,

Φρίξον, ανεβόων, πάσα η γη!

30 Έδυς, φωτουργέ, και συνέδυ σοι το φως ηλίου•

τρόμω δε η κτίσις συνέχεται,

πάντων σε κηρύττουσα Ποιητήν.

Λίθος λαξευτός τον ακρόγωνον καλύπτει λίθον•

άνθρωπος θνητός δ’ ως θνητόν Θεόν

κρύπτει νυν τω τάφω• φρίξον η γη!

Ίδε μαθητήν, ον ηγάπησας και σην μητέρα, τέκνον,

και φθογγήν δος, γλυκύτατον,

έκραζε δακρύουσα η Αγνή.

Συ ως ων ζωής χορηγός, Λόγε, τους Ιουδαίους

εν σταυρώ ταθείς ουκ ενέκρωσας,

αλλ’ ανέστησας και τούτων τους νεκρούς.

Κάλλος, Λόγε, πριν, ουδέ είδος εν τω πάσχειν έσχες,

αλλ’ εξαναστάς υπερέλαμψας,

καλλωπίσας τους βροτούς θείαις αυγαίς.

35 Έδυς τη σαρκί ο ανέσπερος εις γην φωσφόρος•

και μη φέρων βλέπειν ο ήλιος

εσκοτίσθη μεσημβρίας εν ακμή.

Ήλιος ομού και σελήνη σκοτισθέντες, Σώτερ, δ

ούλους ευνοούντας εικόνιζον,

οι μελαίνας αμφιέννυνται στολάς.

Οίδε σε Θεόν Εκατόνταρχος, καν ενεκρώθεις•

πως σε ουν, Θεέ μου, ψαύσω χερσί;

φρίττω, ανεβόα ο Ιωσήφ.

Ύπνωσεν Αδάμ, αλλά θάνατον πλευράς εξάγει•

συ δε νυν υπνώσας, Λόγε Θεού,

βρύεις εκ πλευράς σου κόσμω ζωήν.

Ύπνωσας μικρόν και εζώωσας τους τεθνεώτας

και εξαναστάς εξανέστησας

τους υπνούντας εξ αιώνων Αγαθέ.

40 Ήρθης από γης, αλλ’ ανέβλυσας της σωτηρίας σου

τον οίνον, ζωήρυττε άμπελε.

Δοξάζω σου το πάθος και τον σταυρόν.

Πώς οι νοεροί ταγματάρχαι σε, Σωτήρ, ορώντες

γυμνόν, ημαγμένον, κατάκριτον,

έφερον την τόλμην των σταυρωτών;

Αραβιανόν, σκολιώτατον γένος Εβραίων,

έγνως την ανέγερσιν του ναού•

δια τι κατέκρινας τον Χριστόν!

Χλαίναν εμπαιγμού τον κοσμήτορα πάντων ενδύεις,

ος τον ουρανόν κατηστέρωσε

και την γην εκόσμησε θαυμαστώς.

Ώσπερ πελεκάν, τετρωμένος την πλευράν σου, Λόγε,

σους θανόντας παίδας εζώωσας,

επιστάξας ζωτικούς αυτοίς κρουνούς.

45 Ήλιον το πριν Ιησούς τους αλλοφύλους κόπτων

έστησεν• αυτόν δε απέκρυψας,

καταβάλλων τον του σκότους αρχηγόν.

Κόλπων πατρικών ανεκφοίτητος μείνας, οικτίρμον,

και βροτός γενέσθαι ευδόκησας

και εις άδην καταβέβηκας, Χριστέ.

Ήρθη σταυρωθείς ο εν ύδασι την γην κρεμάσας

και ως άπνους εν αυτή νυν προσκλίνεται,

ο μη φέρουσα εσείετο δεινώς.

Οίμοι, ω Υιέ! η απείρανδρος θρηνεί και λέγει•

ον ως βασιλέα γαρ ήλπιζον,

κατάκριτον νυν βλέπω εν σταυρώ.

Ταύτα Γαβριήλ μοι απήγγειλεν, ότε κατέπτη,

ος την βασιλείαν αιώνιον

έφη του Υιού μου του Ιησού.

50 Φευ! του Συμεών εκτετέλεσται η προφητεία•

η γαρ ση ρομφαία διέδραμε

την εμήν καρδίαν Εμμανουήλ.

Καν τους εκ νεκρών επαισχύνθητε,

ω Ιουδαίοι, ους ο ζωοδότης ανέστησεν,

ον υμείς εκτείνατε φθονερώς.

Έφριξεν ιδών το αόρατον φως, σε Χριστέ μου,

μνήματι κρυπτόμενον άπνουν τε,

και εσκότασεν ο ήλιος το φως

Έκλαιε πικρώς η πανάμωμος μήτηρ σου, Λόγε,

ότε εν τω τάφω εώρακε

σε τον άφραστον και άναρχον Θεόν.

Νέκρωσιν την σην η πανάφθορος, Χριστέ, σου μήτηρ

βλέπουσα, πικρώς σοι εφθέγγετο•

Μη βραδύνης, η ζωή, εν τοις νεκροίς.

55 Άδης ο δεινός συνετρόμαξεν, ότε σε είδεν,

ήλιε της δόξης αθάνατε,

και εδίδου τους δεσμίους εν σπουδή.

Μέγα και φρικτόν, Σώτερ, θέαμα νυν καθοράται!

ο ζωής γαρ πέλων παραίτιος

θάνατον υπέστη, ζωώσαι θέλων πάντας.

Νύττη την πλευράν και ηλούσαι, δέσποτα, τας χείρας,

πληγήν εκ πλευράς σου ιώμενος

και την ακρασίαν χειρών των προπατόρων.

Πριν τον της Ραχήλ υιόν έκλαυσεν άπας κατ’ οίκον•

νυν τον της Παρθένου εκόψατο

μαθητών χορεία συν τη Μητρί.

Ράπισμα χειρών Χριστού δέδωκαν εν σιαγόνι,

του χειρί τον άνθρωπον πλάσαντος

και τας μύλας θλάσαντος του θηρός.

60 Ύμνοις σου, Χριστέ, νυν την σταύρωσιν και την ταφήν τε

άπαντες πιστοί εκθειάζομεν,

οι θανάτου λυτρωθέντες ση ταφή.

Δόξα Πατρί

Άναρχε Θεέ, συναΐδιε Λόγε και Πνεύμα,

σκήπτρα των ανάκτων κραταίωσον

κατά πολεμίων, ως αγαθός.

Και νυν

Τέξασα ζωήν, παναμώμητε αγνή Παρθένε,

παύσον Εκκλησίας τα σκάνδαλα

και βράβευσον ειρήνην, ως αγαθή.

Άξιον εστί μεγαλύνειν σε τον ζωοδότην

τον εν τω σταυρώ τας χείρας εκτείναντα

και συντρίψαντα το κράτος του εχθρού

Γ΄  Στάσις  

1    Αι γενεαί νύν πάσαι, 
ύμνον τη Ταφή Σου, 
προσφέρουσι Χριστέ μου.

Καθελών του ξύλου, 
ο Αριμαθείας, 
εν τάφω Σε κηδεύει.

Μυροφόροι ήλθον, 
μύρα σοι, Χριστέ μου, 
κομίζουσαι προφρόνως.

Δεύρο πάσα κτίσις, 
ύμνους εξοδίους, 
προσοίωμεν τω Κτίστη.
...

Ούς έθρεψε το μάννα, 
εκίνησαν την πτέρναν, 
κατά του ευεργέτου.

Ιωσήφ κηδεύει, 
συν τω Νικοδήμω, 
νεκροπρεπώς τον Κτίστην.

Ω γλυκύ μου έαρ, 
γλυκύτατόν μου Τέκνον, 
πού έδυ σου το κάλλος; 
...

Υιέ Θεού παντάναξ, 
Θεέ μου πλαστουργέ μου, 
πώς πάθος κατεδέξω;

Έρραναν τον τάφον 
αι Μυροφόροι μύρα, 
λίαν πρωί ελθούσαι.
Αι μυροφόροι, Σώτερ, τω τάφω προσελθούσαι, προσέφερόν σοι μύρα.
Ανάστηθι, Οικτίρμον, 
ημάς εκ των βαράθρων 
εξανιστών του Άδου.
... 

Ειρήνην Εκκλησία, 
λαώ σου σωτηρίαν, 
δώρησαι σή εγέρσει.

     Ω Τριάς Θεέ μου, 
Πατήρ, Υιός και Πνεύμα, 
ελέησον τον κόσμον.

Ιδείν την του Υιού σου, 
Ανάστασιν, Παρθένε, 
αξίωσον σους δούλους.