Καρναβάλι αλα γερμανικά: Οι απόκριες , μια πέμπτη εποχή του χρόνου για τους Γερμανούς! Carnevale: la “quinta stagione” per I tedeschi.

Η σημερινή ανάρτησι δεν είναι η μοναδική που είναι προϊόν συνεργασίας. Προς τι όμως η ιδιαίτερη χαρά με την οποία σας την παρουσιάζουμε; Όχι τόσο το επίκαιρο και πρωτότυπο του θέματός της (Οι Απόκριες στον γερμανόφωνο κόσμο), όσο το ότι μετά από αρκετό καιρό φιλοξενούμε ξανά ένα ενδιαφέρον κείμενο από τον φίλο, ταμία στο Δ.Σ. και ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου, Παναγιώτη Ντούρα. Τον ευχαριστούμε και ευχόμαστε Χρόνια Πολλά σε όλους τους φίλους του Συλλόγου και εσάς τους επισκέπτες του Ιστολογίου, και Καλή Σαρακοστή!


Οι Απόκριες , η πέμπτη εποχή του χρόνου
Άνοιξη, Καλοκαίρι, Φθινόπωρο, Χειμώνας και ... σωστά: η "πέμπτη εποχή" ονομάζεται Καρναβάλι! Με αυτή τη λέξη-κλειδί, οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται αμέσως όμορφες βενετσιάνικες μάσκες ή το Ρίο ντε Τζανέιρο και πολύχρωμες ομάδες της σάμπα. Πιθανώς και εσείς, σωστά;

Ξέρατε ότι αυτή «η τρελή περίοδος» γιορτάζεται στη Γερμανία, την Αυστρία και την Ελβετία; Το καρναβάλι, επίσης γνωστό ως Καθαρά Δευτέρα ή Απόκριες, έχει ακόμα και σε εμάς μια πολύ μακρά παράδοση. Μια σύντομη ματιά πίσω στο Μεσαίωνα αποδεικνύει ότι:
Η λατινική Carne vale σημαίνει " αντίο στο κρέας ". Με αυτή την λέξη εννοούμε τις εβδομάδες ανάμεσα στα Θεοφάνια (6 Ιανουαρίου) και την περίοδο νηστείας του Πάσχα: Μετά το καρναβάλι αρχίζει στην καθολική Θρησκεία, η 40 ημερών νηστεία. Οι Καθολικοί Χριστιανοί δεν πρέπει να τρώνε κρέας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και κάποια άλλα τρόφιμα. Είναι να απορεί κανείς, ότι οι άνθρωποι πριν από αυτή την περίοδο θέλουν κάτι απολαυστικό να τρων και να πίνουν;

Το «Καρναβάλι», [ή καλύτερα "Αποκριά", (Fastnacht)], η "Nacht vor dem Fasten", (η νύχτα πριν από τη νηστεία) διαρκεί έξι ημέρες: από την "παράλογη Πέμπτη" μέχρι «την τελευταία Τρίτη της Αποκριάς». Σε αυτή την ύψιστη στιγμή του καρναβαλιού, υπάρχει πολύ καλό φαγητό, κρασί, μπύρα και τα οινοπνευματώδη ποτά. Μουσικοί παίζουν, γίνονται αστεία και υπάρχει χορός. Οι άνθρωποι ντύνονται με ευφάνταστες μάσκες και κοστούμια. Έτσι, μπορούν να πουν κατά τη διάρκεια της τρελής περιόδου την γνώμη τους στον καθένα, πράγμα που σε διαφορετική περίοδο δεν θα τολμούσαν να πουν σε κανέναν.
Σε κάθε περιοχή έχουν δημιουργηθεί, και μάλιστα κατά τόπους, κατά την διάρκεια των αιώνων έθιμα καρναβαλιού και τοπικές μάσκες.
Για την Εκκλησία στο θορυβώδες καρναβάλι αντικατοπτρίζεται ο μανιώδης και ανάποδος κόσμος του διαβόλου. Ετσι σε αντίθεση με αυτόν τον κόσμο η ήσυχη Σαρακοστή και το Πάσχα κερδίζουν σε σεβασμό και σημασία.

Από τον 19ο Αιώνα στην γερμανόφωνη Ευρώπη χάνεται ολοένα και περισσότερο η πίστη. Μετά την νηστεία του Πάσχα εξαφανίζεται και η θρησκευτική σημασία του καρναβαλιού. Έτσι σήμερα, ντύνονται και μεταμφιέζονται πολλοί άνθρωποι ευχάριστα. Θέλουν να περάσουν μερικές ημέρες ή εβδομάδες και να ξεχάσουν την καθημερινή ζωή τους και να μπουν σε έναν διαφορετικό ρόλο. Θέλουν να διασκεδάσουν και να γιορτάσουν. Πολλοί χρησιμοποιούν την χαλαρή και ελεύθερη ατμόσφαιρα στους μεγάλους και μικρούς εορτασμούς για ερωτικές περιπέτειες.
Η «πέμπτη εποχή»
Η «πέμπτη εποχή» ξεκινά στις ...11.11. στις 11 η ώρα και 11 λεπτά. Σε πολλά μέρη υπάρχουν λέσχες καρναβαλιού για να επιλέξουν από τις τάξεις τους έναν Πρίγκιπα και μια Πριγκίπισσα καρναβαλιού . Το βασιλικό ζευγάρι «κυριαρχεί» κατά τη διάρκεια του Καρναβαλιού στον " γελαστό λαό ".


Η περίοδος των «μπαλ μασκέ» και οι γιορτές καρναβαλιού ξεκινούν μετά την Πρωτοχρονιά και φτάνουν στο αποκορύφωμά τους μεταξύ των ημερών "Παράλογη Πέμπτη " και "Τελευταία Τρίτη της Αποκριάς".
Σε πολλές πόλεις υπάρχουν καρναβαλικές παρελάσεις . Οι μεγαλύτερες γίνονται στην Κολωνία, το Ντίσελντορφ και Μάιντς την "Καθαρά Δευτέρα", την προτελευταία ημέρα της Αποκριάς. Την Τρίτη,[ΣΣ: Δηλ. αμέσως μετά την δική μας Καθαρά Δευτέρα] γιορτάζεται για άλλη μια φορά πολύ άγρια, μέχρι λίγο πριν τα μεσάνυχτα, με την «καθαρή δουλειά», ο τελευταίος χορός, το καρναβάλι έχει τελειώσει.
Την επόμενη μέρα, την «Τετάρτη της Τέφρας» πασπάλιζαν , ως ένδειξη μεταμέλειας με στάχτες πρωί το κεφάλι τους και μετά άρχιζε η νηστεία. Σήμερα παίρνουμε ένα δισκίο για τον πονοκέφαλο και στη συνέχεια πηγαίνουμε στη δουλειά. Η «άγριες» ημέρες πλησιάζουν στο τέλος τους και η καθημερινή ζωή αρχίζει ξανά. Έως τις …11.11. στις 11 η ώρα και 11 λεπτά!!!


Ενδιαφέρουσες υποσημειώσεις:
• Στην περιοχή της αλεμάνικης γλώσσας (νοτιοδυτική Γερμανία, γερμανόφωνη Ελβετία, δυτική Αυστρία) το Καρναβάλι (Karneval) καλείται "Fasenacht» ή "Fasnet". Στην βαυαρικό-αυστριακή περιοχή ονομάζεται Fasching (Καρναβάλι).
• Την λεγόμενη «Τρελή Πέμπτη, "närrischen Donnerstag" (γνωστή και ως "unsinniger Donnerstag" «Παράλογη Πέμπτη") αναλαμβάνουν την εξουσία οι γυναίκες. Σε ορισμένα μέρη, μπορούν να κόψουν ακόμα και τις γραβάτες των ανδρών.
• Η "Rosenmontag", ονομασία για την Καθαρά Δευτέρα, δεν έχει καμία σχέση με τα λουλούδια. To rosen προέρχεται από το rasen =τρέχω γρήγορα και άγρια.
• Γιατί το καρναβάλι αρχίζει στις 11.11 στις 11 η ώρα και 11 λεπτά; Το έντεκα ήταν από τον Μεσαίωνα, ένα «ανόητο» νούμερο. Είναι κατά ένα μεγαλύτερο από το δέκα («δέκα εντολές») και μικρότερο από ένα από τον αριθμό των μαθητών του Ιησού.

Παναγιώτης Ντούρας
Καθηγητής Γερμανικών