Το προχθεσινό μάθημα στον σύλλογο για τον Δούρειο Ίππο στο σκάκι. Μια οφειλόμενη αναφορά (με παρτίδα) στον Γκρέκο! Il “dono greco” negli scacchi: dal Cavallo di Troia oppure dal Greco il Calabrese? The "Greek gift sacrifice" in Chess; from the “Trojan Horse” stratagem or from Greco the Calabrian?

Δεν είναι η πρώτη φορά που στις σκακιστικές μας προπονήσεις με τα παιδιά στον ΑΒΑΞ ΚΑΙ ΠΕΣΣΟΙ, είμαστε σε αναζήτησι όχι μόνο στρατηγικών και τακτικών στοιχείων του βασιλικού μας παιχνιδιού κι αθλήματος, αλλά κι ευρύτερα ιστορικών, εγκυκλοπαιδικών ή και λογοτεχνικών ακόμη ζητημάτων. [Με ιδιαιτερη, φυσικά, ευαισθησία στην πατριδογνωστική και ελληνοκεντρική θεματική: αυτό που προσωπικά ονομάσαμε Ελληνική Ματιά].
 

Έτσι και στην προπόνησι του  Σαββάτου (29.04.2017), το κύριο μέρος του μαθήματος είχε να κάνει με το κλασικό στρατήγημα με την θυσία του Αξιωματικού στο ακριανό τετράγωνο του μικρού «ροκέ».  Αυτή η πασίγνωστη στους κύκλους των σκακιστών θυσία του λευκού «Φού» πάνω στο αδύνατο τετράγωνο θ7!  (αντίστοιχα ισχύει και για τα Μαύρα που θυσιάζουν τον «Φού» τους στο θ2).

Αναφέρθηκε από την αρχή πως στους αγγλόφωνους το σχετικό κόλπο ονομάσθηκε -και μέχρι σήμερα επικρατεί η ονομασία- «Greek Gift».  Προφανέστατα η παραπάνω ονομασία παραπέμπει -όπως προτιμά και η αγγλική Βικιπαιδεία- στο γνωστό επεισόδιο του τρωικού πολέμου με τον Δούρειο Ίππο. Συνειρμικά επιχειρήθηκε η διασύνδεσι της προσφοράς υλικού από τον έναν επιτιθέμενο σκακιστή στον αμυνόμενο με το δόλιο τέχνασμα του Οδυσσέα -κατασκευή του Επειού- το οποίο προσεφέρθη ως δώρο στους ανυποψίαστους Τρώες. (Κι εδώ έχουμε το «Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας»: "timeo danaos et dona ferentes" βλ. Aeneid II.49 του Βιργιλίου).

Η εξήγησι όμως αυτή για το «Ελληνικό Δώρο», πολλοί, όπως ο υποφαινόμενος, πιστεύουν πως είναι πρόχειρη και εν τέλει λανθασμένη.

Δεν χρειαζόμαστε τόσο την ετυμολογία σ’ αυτή την περίπτωσι. 

Παρόλο που είναι ενδιαφέρουσα:

Δούρειος < δρύς  = από σκληρό ξύλο. 

Κι αυτό διότι στο σκάκι ο προσφερόμενος από τον σκακιστή «Φού», μπορεί να είναι κάπως "δούρειος", αλλά οπωσδήποτε δέν είναι ...ίππος!

Ποια να είναι η αλήθεια για την ονομασία; Μα αυτή που παραθέτει το έγκριτο «The Oxford Companion to Chess» των David Hooper – Kenneth Whyld (OXFORD University Press, 1992², σ. 158) : Αυτή προέκυψε από «το συχνό θέμα θυσίας του Γκρέκο στις παρτίδες του, παρά από το  Δώρο των Ελλήνων, ένα ξύλινο άλογο στην Τροία»!

Και προς επίρρωσι της άποψης, πράγματι – κι ευτυχώς- η πρώτη βιβλιογραφική αναφορά της σχετικής θυσίας, είναι σε παρτίδα του Ελληνοκαλαβρού Γκρέκο γραμμένη το 1619!

Αυτήν την περίφημη παρτίδα  παρουσιάσαμε στα παιδιά.

Αιωνία η (σκακιστική) μνήμη) του Gioacchino Greco, του καλαβρού Έλληνα!!

Η ΠΑΡΤΙΔΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΚΑΛΑΒΡΟΥ ΓΚΡΕΚΟ

LA PARTITA DI GRECO

Play chess online