Στα εκατόχρονα του καβαφικού ποιήματος «Εις Ιταλικήν παραλίαν». Cento anni dalla poesia “In spiaggia italiana” di Costantino Cavafis.

Ο Καβάφης (για εμένα όπως έχω επανειλημμένα πεί και γράψει Ελληνικώτατος, άρα και εθνικός ως ένα βαθμό, ποιητής) εν μέσω εθνικής καταστροφής (3 μόλις χρόνια μετά την Μικρασιατική καταστροφή, το 1925 ο απόηχος είναι εντονότατος και το εθνικό τραύμα χαίνει), γράφει το παρακάτω ποίημα για να εκφράσει με τον ιδιοπρόσωπο λυρικό του τρόπο (ψευδο-ιστορική σκηνοθεσία, κλασσική επιγραμματικότητα, καβαφική ειρωνεία) την δική του συγκίνησι. Παραλληλίζει το ιστορικό γεγονός της Μικρασιατικής Καταστροφής με το αντίστοιχο της καταστροφικής για τους συνασπισμένους Έλληνες της Πελοποννήσου (Αχαϊκή Συμπολιτεία - O Αλεξανδρινός έχει και άλλο, ακόμα πιο εύγλωττο, σχετικό ποίημα) τελευταίας στην ουσία μάχης που έγινε το 146 π.Χ στην Κόρινθο (Μάχη της Λευκόπτετρας) και που σήμανε την κατάληψι όλης της Πελοποννήσου απο τους Ρωμαίους... 

Να σημειώσουμε την σημαντική ιστορική λεπτομέρεια: μετά απο αυτήν την συντριπτική μας ήττα, οι Ρωμαίοι με αρχηγό τον ύπατο Λεύκιο Μόμμιο προέβησαν σε παραδειγματική γενοκτονία των Ελλήνων της περιοχής, σφάζοντας όλον τον ανδρικό πληθυσμό, σκλαβώνοντας τα γυναικόπαιδα και ισοπεδώνοντας/πυρπολώντας τα σπίτια της Κορίνθου…

Στην ψευδο-ιστορική σκηνοθεσία του ποιήματος, ο δραματικός χρόνος είναι το 146 π.Χ. Το εναρκτήριο έτος της Ρωμαιοκρατίας σ’ ολόκληρο τον κυρίως Ελληνικό Κόσμο.

Ο δραματικός χώρος: μια παραθαλάσσια Ελληνική Αποικία της Ιταλίας κάπου στην πάλαι ποτέ σφύζουσα απο τον ελληνικό Πολιτισμό Μεγάλη Ελλάδα (=Καλαβρία και Σικελία. ήδη, απο χρόνια τότε, το 146, κατακτημένη απο την Ρωμαϊκη αναδυόμενη Αυτοκρατορία).

Πρωταγωνιστής είναι ένας Έλληνας απο την ιστορικά ελληνική αυτή περιοχή της Ιταλίας ("Ἰταλιώτης “), είναι ανέμελος νεαρός, είναι πλούσιος γόνος και φέρει το (καβαφικώς πεποιημένον) όνομα Κήμος Μενεδώρου.

Στο θέαμα της άφιξης του στόλου των νικητών Ρωμαίων με την λεία απο την Ελλάδα, ο νέος συνειδητοποιείται και μελαγχολεί...

Εἰς Ἰταλικὴν παραλίαν

Ὁ Κῆμος Μενεδώρου,   Ἰταλιώτης νέος,

τὸν βίον του περνᾶ     μέσα στὲς διασκεδάσεις·

ὡς συνειθίζουν τοῦτο      οἱ ἀπ’ τὴν Μεγάλη Ἑλλάδα

μὲς στὰ πολλὰ τὰ πλούτη   ἀναθρεμένοι νέοι.

Μὰ σήμερα εἶναι λίαν,     παρὰ τὸ φυσικό του,

σύννους καὶ κατηφής.      Κοντὰ στὴν παραλίαν,

μὲ ἄκραν μελαγχολίαν     βλέπει ποὺ ἐκφορτώνουν

τὰ πλοῖα μὲ τὴν λείαν       ἐκ τῆς Πελοποννήσου.

 

Λ ά φ υ ρ α  ἑ λ λ η ν ι κ ὰ·   ἡ   λ ε ί α  τ ῆ ς  Κ ο ρ ί ν θ ο υ.

Ά, σήμερα βεβαίως        δὲν εἶναι θεμιτόν,

δὲν εἶναι δυνατὸν        ὁ Ἰταλιώτης νέος

νά 'χει γιὰ διασκεδάσεις   καμιὰν ἐπιθυμίαν.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ (1925)