Ένα ποίημα (προφητικό σονέτο) του Λορέντζου Μαβίλη, ένα σκακιστικό πρόβλημά του και ένα στιχούργημα (του Αλ. Σελλενίδη) στη μνήμη του. Una poesia di Lorenzo Mavilis (6.09.1860 – 28.11.1912), un suo problema di scacchi (in 4 mosse) e una dedica di A. Sellenidis in memoriam.

1. ΤΟ (ΠΡΟΦΗΤΙΚΟ;) ΠΟΙΗΜΑ
Σαν σήμερα, 105 χρόνια πρίν, ο Λορέντζος Μαβίλης πρόσφερε και την τελευταία του πνοή στην αγαπημένη του Ιδέα, την Ελλάδα. Ανάμεσα στα ποιήματά του είχε συνθέσει και το παρακάτω σονέτο με τον τίτλο "Χάρρις". Γραμμένο το καλοκαίρι του 1897 για έναν συμπολεμιστή φίλο του, Άγγλο, ονόματι Cl. Harris, πεσόντα στον τότε ατυχή πόλεμο, θα μπορούσε κάλλιστα να χρησιμοποιηθή σαν επιτύμβιο πάνω στο μνήμα του ίδιου του “ποιητή και μάρτυρα αντάμα”, που “πατώντας της Ηπείρου το χώμα” 15 χρόνια αργότερα “ένα βόλι” τον έστειλε “ ήρωα, στο ηλύσιο περιβόλι”.

Χερουβικής χαράς χρυσός αθέρας 
σε φλόγισε πατώντας της Ηπείρου 
το χώμα, σα στην πλατωσιά του απείρου 
νά 'στραφτε από το «εν τούτω νίκα» ο αιθέρας,   

Και σά σε λάμψη παρουσίας δευτέρας 
μ΄ αποκαλυπτικού αγαλλίαση ονείρου 
νά 'βλεπες στο βυθό του Παμπονήρου 
να γκρεμιστή η Τουρκιά, το ανίερο τέρας.   

Και σε λόγου σου τότε έκαμες τάμα 
να φτάσης όπου μόνο αυτός ξαμώνει 
πού 'ναι ποιητής και μάρτυρας αντάμα.   

Του Απόλλωνα όχι η χάρη, η δόξα μόνη 
σού 'λειπε του θανάτου – κ΄ ένα βόλι 
σ΄ έστειλ΄ ήρωα στο ηλύσιο περιβόλι. 

Λορέντζος Μαβίλης, (ΙΟΥΝ-ΙΟΥΛ. '97)
...........................................................

Και μια παραστατική αναφορά σχετικά με την αιματηρή μάχη του Δρίσκου και την θυσία του Ήρωά μας, πατριώτη ποιητή:

"...Ας επιστρέψουμε όμως στα γεγονότα του 1912. Η Λεγεώνα των Γαριβαλδινών προωθήθηκε στην Ήπειρο για να ενισχύσει τις δυνάμεις του Στρατηγού Κωνσταντίνου Σαμπουτζάκη. Ανάμεσα τους εκτός από το Λορέντζο Μαβίλη και η θρυλική μορφή μια γυναίκας εθελόντριας νοσοκόμας, της Ασπασίας Ράλλη, κόρης του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, ανιψιάς του Ρώμα και συζύγου του πολιτευτή Αττικής Ιωάννη Ράλλη. Επικεφαλής του Σώματος ήταν ο ίδιος ο Στρατηγός Γαριβάλδης ο οποίος είχε φθάσει στην Ελλάδα συνοδευόμενος από το γιο του Πιπίνο και τη θυγατέρα του. Η συμβολή των Γαριβαλδινών παντού ήταν σημαντικότατη. Η μάχη του Δρίσκου όμως τους έδωσε τη μεγαλύτερη δόξα. Το όρος Δρίσκος βρίσκεται κοντά στα Γιάννενα και ήταν ένα από τα κάστρα που έπρεπε να κυριευθούν για την απελευθέρωση της πόλεως. Εκεί έφθασαν πρώτα οι Έλληνες Γαριβαλδινοί με επικεφαλής το Συνταγματάρχη Αλέξανδρο Ρώμα. Ήταν το πρωί της 26^ης Νοεμβρίου, ανήμερα του Αγίου Στυλιανού και το Μπιζάνι βρισκόταν σε στενή πολιορκία. Αμέσως ρίχτηκαν στη μάχη. Μετά από δίωρο συμπλοκή οι πολυάριθμοι Τούρκοι αντίπαλοι τους τράπηκαν σε άτακτο φυγή και σκορπίστηκαν έντρομοι στην πεδιάδα των Ιωαννίνων, εγκαταλείποντας ακόμα και τα όπλα τους. Πολλοί απ’ αυτούς συνελήφθησαν αιχμάλωτοι. Η νίκη ήταν μεγάλη και ενθουσίασε τους μαχητές. Ο ενθουσιασμός τους όμως έγινε μεγαλύτερος το βράδυ της ίδιας μέρας όταν είδαν με χαρά να καταφθάνει ο Στρατηγός Γαριβάλδης με τους Φιλέλληνες Ερυθροχίτωνες και εθελοντές από τη Κρήτη. Οι μαχητές δεν κοιμήθηκαν όλη τη νύκτα. Φρόντισαν για την οχύρωση της τοποθεσίας που κατείχαν. Το ίδιο έκαναν όμως και οι Τούρκοι ανοίγοντας ορύγματα και τοποθετώντας απέναντι από το Δρίσκο τα τηλεβόλα τους. Η επόμενη μέρα ξημέρωσε φαινομενικά ήρεμη. Στις 09.00 όμως το πρωί άρχισε δριμύτατος βομβαρδισμός από το Τουρκικό πυροβολικό ενώ ένα ισχυρό Τουρκικό Σώμα από το χάνι της Λεύκας άρχισε να κινείται εναντίον τους. Μετά το μεσημέρι η δύναμη των Γαριβαλδινών ενισχύθηκε με τρία πεδινά πυροβόλα που παρά την παλαιότητα τους αποδείχθηκαν πολύ χρήσιμα. Η μάχη συνεχίσθηκε φονικότατη. Τραυματίσθηκε ο Επιτελάρχης Μπαρδόπουλος αλλά συνέχισε να πολεμάει. Έπεσε ηρωικά μαχόμενος ο Λοχαγός Αλέξανδρος Βραχνός και ο Κρητικός Οπλαρχηγός Μακρής. Πολλοί μαχητές είχαν τραυματιστεί. Όσοι όμως μπορούσαν συνέχιζαν να μάχονται κρατώντας σθεναρά τις θέσεις τους. Την επομένη μέρα δηλαδή στις 28 Νοεμβρίου κατέφθασαν ενισχύσεις του εχθρού. Οκτώ χιλιάδες Τούρκοι και ισχυρές πυροβολαρχίες. Οι Γαριβαλδινοί δεχόντουσαν ισχυρά πυρά από την Καστρίτσα νοτιοανατολικά της λίμνης, από το χάνι της Λεύκας, μεταξύ των χωριών Καστρίτσας και Βασιλικής καθώς και από άλλα πυροβόλα της περιοχής. Αργότερα τέσσερις ώρες μετά, η κατάσταση ήταν απελπιστική και τα πυρομαχικά μετά από τριήμερο μάχη σε πολλά σημεία είχαν εξαντληθεί. Σε αυτή τη φάση η εθελόντρια νοσοκόμα Ασπασία Ράλλη βλέποντας την εξέλιξη της μάχης και τη μεγάλη ανάγκη για μαχητές, παράτησε τις γάζες και τους επιδέσμους και κρατώντας το όπλο έτρεξε στο πλάι του θείου της Συνταγματάρχη Αλεξάνδρου Ρώμα. Η γενναιότητα της και η μαχητική της ικανότητα κατέπληξε τους συμπολεμιστές της. Ο τραυματίας από την προηγούμενη μέρα Επιτελάρχης Μπαρδόπουλος όμως δέχεται και άλλη σφαίρα και πέφτει νεκρός. Το ίδιο και ο Κρητικός Οπλαρχηγός Γερακάρης. Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά τραυματίσθηκε ο Συνταγματάρχης Αλέξανδρος Ρώμας, ο οποίος όμως δεν απεχώρησε από τη μάχη.

Ο Λοχαγός Λορέντζος Μαβίλης βρισκόταν και αυτός στη μάχη, πρώτος στην εκτέλεση του Καθήκοντος. Μια σφαίρα όμως τον πετυχαίνει στο πρόσωπο. Αιμόφυρτος ψιθυρίζει: «Επερίμενα πολλές τιμές, αλλά όχι και την τιμή να θυσιάσω τη ζωή μου για την Ελλάδα μου». Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια του Ήρωα γιατί εκείνη τη στιγμή τον βρίσκει και δεύτερη σφαίρα Ο Συνταγματάρχης Αλέξανδρος Ρώμας τότε τρέχει κοντά του και του δίνει το χέρι του. «Σε συγχαίρω απ’ την καρδιά μου!» του λέει με ενθουσιασμό. Ο Μαβίλης όμως δεν μπόρεσε να απαντήσει. Το αίμα είχε κλείσει το λαιμό του! Τα πόδια του λύγισαν και έπεσε ανήμπορος πια στο έδαφος. Μέσα στο πρόχειρο χειρουργείο όπου μεταφέρθηκε, ο Λοχαγός Μαβίλης με νοήματα ζητά χαρτί και μολύβι, θέλοντας κάτι να γράψει. Δυστυχώς δεν πρόλαβε. Ο θάνατος ήρθε και τον άρπαξε χωρίς οίκτο. Ένας Ιερέας, ο παπα Φώτης του έκλεισε για πάντα τα μάτια ενώ την ίδια στιγμή χαιρετούσαν στρατιωτικά όσοι τραυματίες βρισκόντουσαν εκεί και μπορούσαν έστω και ελάχιστα να κινηθούν. Ο Λορέντζος Μαβίλης εκείνη τη στιγμή πέρασε στην Αθανασία. Στο Πάνθεο των Ηρώων. Το άψυχο σώμα του έμεινε ξαπλωμένο με σταυρωμένα τα χέρια και σκεπασμένο με τη ματωμένη χλαίνη του στο εκκλησάκι της Αγία Παρασκευής, μέχρι να το δεχθεί φιλόξενα στα σπλάχνα της η Ηπειρωτική Γη. Η γενναία ψυχή του όμως πέταξε ψηλά και φτερουγίζει ακόμα και σήμερα στις ελεύθερες πια βουνοκορφές, ευτυχισμένη για πάντα, αφού είχε κερδίσει αυτό που τόσο ποθούσε ο ίδιος: τον Ηρωικό Θάνατο!..."  

[Το πλήρες κείμενο και η συνέχεια, εδώ]

2. ΕΝΑ ΣΚΑΚΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Πολύ ισχυρός σκακιστής για την εποχή του (με ιστορικό Rating Elo γύρω στο 2350!), ο Μαβίλης ήταν και συνθέτης σκακιστικών προβλημάτων.
Το παρακάτω είναι ένα ορθόδοξο πολυκίνητο πρόβλημα (τεσσάρων κινήσεων) με λίγα κομμάτια (Meredith) που δημοσιεύθηκε το 1891.

Λορέντζος Μαβίλης (Lorenzo Mabillis / Mavilis)

Μάτ σε 4 κινήσεις #4    ....................    (7+2)

[4K3/8/2R5/4k3/2P4P/4P3/8/1B1b2s1]

                            

Για την λεπτομερή παρουσίασι και λύσι του προβλήματος βλ. την Βάσι Δεδομένων για τα σκακιστικά προβλήματα Yacpdb, (Yet another chess problem Database), καθώς και το εξαιρετικό ελληνικό ιστολόγιο για το Καλλιτεχνικό Σκάκι.

3. ΤΟ ΣΤΙΧΟΥΡΓΗΜΑ ΤΟΥ ΣΕΛΛΕΝΙΔΗ 
Δεν είναι τίποτ' άλλο απο ένα τριπλό χαϊκού με τον τίτλο “Χαίρε, Μαβίλη!!”. 

 

ΧΑΙΡΕ, ΜΑΒΙΛΗ!!

(Άνοιγμα)

Στήλη πατριώτου

σ' άδεια, μικρή πλατεία,

κάπου στο δείλι.

Χαίρε, Μαβἰλη!

(Μέσον)

Μαύρη η γενιά μας,

στα γκρεμνά: κι αποζητά

καρδιά και χείλη!

Χαίρε, Μαβἰλη!

(Φινάλε;)

Σ' άλογα πλήθη

κι άλαλα, άγγελο ο Θεός

γιατί να στείλη;

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΕΛΛΕΝΙΔΗΣ

Χαλκίδα, Νοε 2017