Δευτέρα 18 Ιουνίου 2012

Για τον πατριωτισμό και την Ορθοδοξία (: κείμενο Κ. Χολέβα, ως απάντηση σέ παρερμηνεῖες" ). Sul patriotismo e l’ ortodossia, articolo di K. Cholevas


Η Ορθόδοξη Εκκλησία και ο υγιής πατριωτισμός

(πάντηση σέ παρερμηνεες)

Προσφάτως προβλήθηκαν ρισμένες τεκμηρίωτες καί προκλητικές πόψεις «μοντέρνων» θεολόγων, ο ποοι κατηγορον καί παρερμηνεύουν τή διαχρονική στάση τς ρθοδόξου κκλησίας ναντι το πατριωτισμο και τς θνικς ταυτότητος. Θεωρον τι κακς ναφερόμαστε στήν ρθοδοξία ς στοιχεο τς πολιτιστικς μας ταυτότητος καί πί πλέον λέγουν τι ο γνες τς κκλησίας πέρ τς θνικς λευθερίας πρξαν μία παρένθεση, ποία πρέπει νά κλείσει. ρθότατα καί μέ πλόυσια πιχειρήματα πήντησε δη Σεβ. Μητροπολίτης Πειραις κ. Σεραφείμ. Προσωπικά θά θελα πλς νά σημειώσω ρισμένες στορικές παρατηρήσεις ες πίρρωσιν τν πόψεων το Σεβασμιωτάτου.
πό τήν ρχαιότητα δη ρόδοτος χει παραδεχθε τι θρησκεία ποτελε θεμελιδες συστατικό τς ταυτότητος νός θνους. Θεωρε ς νωτικά στοιχεα τν διασπασμένων λληνικν πόλεων-κρατν τήν κοινή καταγωγή, τήν κοινή γλσσα, τήν κοινή θρησκεία καί τά μοειδ (μότροπα) θη καί θιμα. ξ λλου κατά τίς δύο χιλιετίες τς Χριστιανικς ζως το Γένους μας λληνες καί ξένοι χουν καταγράψει τήν μεγάλη πίδραση τς ρθοδοξίας πί τς θνικς καί πολιτιστικς μας διοπροσωπίας. είμνηστος Βρετανός Βυζαντινολόγος Στβεν Ράνσιμαν πίστευε τι λληνισμός πεβίωσε πί Τουρκοκρατίας κυρίως χάρις στήν σύνδεσή του μέ τόν πνευματικό πλοτο τς ρθοδοξίας. Ζάκ Λακαριέρ, Γάλλος συγγραφεύς πού κοιμήθη πρό λίγων τν, σημειώνει: Μέσα στήν ρθοδοξία λληνας νιώθει σάν στό σπίτι του. Ο γωνιστές το 1821 σέ λες τίς θνικές Συνελεύσεις το γνος ζητον γραπτς νά σχύσουν στήν λεύθερη λλάδα ο Νόμοι τν ρθοδόξων Χριστιανν Ατοκρατόρων, δηλαδή τν Βυζαντινν. δέ πρτος Κυβερνήτης μας, ωάννης Καποδίστριας, ταν ρωτται πο ξένους ποιόν λαό διοικε, γράφει τι τό λληνικό θνος ποτελεται πό κείνους, ο ποοι πιστεύουμε στήν νατολική ρθόδοξη κκλησία καί μιλομε τήν λληνική γλσσα τν πατέρων μας.
Χαρακτηριστικότατη πόδειξη τς συμβολς τς ρθοδοξίας στή διαφύλαξη τς θνικς ταυτότητος ποτελε περίπτωση τν τουρκοφώνων τς Καππαδοκίας καί το Πόντου. ν καί πί Τουρκοκρατίας ατοί ο μοεθνες μας χασαν τή γλσσα τους και μιλοσαν στό σπίτι τουρκικά , ρθόδοξη Πίστη καί Θεία Λειτουργία τούς κράτησαν μέσα στό Γένος καί στήν λληνικότητα. ντιθέτως ποιος χανε τήν πίστη του χανόταν καί γιά τό θνος. Τούρκευε φράγκευε πως λεγαν τότε. Ο ξισλαμισμένοι γίνονταν φανατικοί Τορκοι και μαινόμενοι δικτες τν Ρωμην.
κκλησία μαχόταν γιά τήν θνική λευθερία καί τήν ταυτότητα το Γένους μας καί πρίν πό τήν λωση το 1453. Κακς λέγουν ο «μοντέρνοι» θεολόγοι τι ατή σύνδεση ταν μία ναγκαστική λύση λόγ δουλείας καί πρέπει τώρα νά σπάσει, νά διαρραγε. Θυμίζω τι δη πό τήν ποχή το καθίστου μνου, τόν 7ο αἰῶνα μ.Χ. ο πρόγονοί μας εχαριστον τήν Θεοτόκο γιά τήν πέμβασή της πέρ τς Κωνσταντινουπόλεως καί κατά τν βάρων. Πατριάρχης Σέργιος περιήρχετο τά τείχη καί νίσχυε θικά τούς μυνομένους μέ τήν εκόνα τς Παναγίας. πίσης γιος θανάσιος θωνίτης τόν 10ο αἰῶνα βρέθηκε δίπλα στόν Στρατηγό καί μετέπειτα Ατοκράτορα Νικηφόρο Φωκ καί μέ τίς προσευχές καί συμβουλές του τόν βοήθησε νά κδιώξει τούς Σαρακηνούς ραβες πό τήν Κρήτη. Τόν 12ο αἰῶνα ξ λλου τήν μυνα τς Θεσσαλονίκης κατά τν Νορμανδν νέλαβε ρχιεπίσκοπος Εστάθιος μαζί μέ τούς παδας Δημητρίου, δηλαδή τά παιδιά το Κατηχητικο. Τόν 13ο αἰῶνα Κύπριος γιος Νεόφυτος γκλειστος πό τή σπηλιά του στήν Πάφο γράφει πατριωτικά κείμενα κατηγορντας τούς Σταυροφόρους, τούς Σαρακηνούς καί λλους εσβολες τς Κύπρου καί τονίζοντας τι ο Κύπριοι νήκουν στή Ρωμανία, δηλαδή στό Βυζαντινό κράτος. (Βλέπε τό κείμενό του «Περί τν κατά χώραν Κύπρον σκαιν» πού περιλαμβάνευται στόν Ε΄τόμο τν πάντων το γίου, κδοση τς ερς Σταυροπηγιακς Μονς γίου Νεοφύτου Πάφου).
Δέν πρόκειται, λοιπόν, γιά παρένθεση, λλά γιά μία πνευματική, στορική καί πολιτιστική πραγματικότητα. μως χρειάζεται καί μία λλη διευκρίνιση. τι ρθόδοξη κκλησία μας καί ο γιοί της ποδέχονται τόν γι πατριωτισμό καί καταδικάζουν τόν θνοφυλετισμό, τόν ρατσισμό καί τήν μισαλλοδοξία. Μέγας Βασίλειος πολλές φορές τόνιζε τι ταν περήφανος γιά τήν καταγωγή τς μητρός του πό ρχαα λληνικά γένη, γεγονός πού ναφέρει καί γιος Γρηγόριος Θεολόγος στόν πιτάφιο πρός τόν Βασίλειο. μως ατή λληνική του συνείδηση δέν μπόδιζε τόν Μ. Βασίλειο νά περιθάλπει νθρώπους κάθε φυλς καί θρησκεύματος στά φιλανθρωπικά δρύματα τς Βασιλειάδος. Τόν γι πατριωτισμό ξηγε θαυμάσια γιος Γρηγόριος Θεολόγος στήν 37 η πιστολή του ( βλέπε 37ο τόμο τς Πατρολογίας το Migne). κε γράφει : «Μητέρα τιμν τν σίων. Μήτηρ δέ λλη μέν λλου , κοινή δέ πάντων πατρίς». Δηλαδή εναι διον τν ευσεβν νθρώπων νά τιμον τή μητέρα τους. μως κάθε νθρωπος χει δαιφορετική μητέρα. Κοινή μητέρα λων μας εναι πατρίδα, ρα πρέπει νά τήν γαπομε πως ακριβς καί τή μητέρα μας. Τό διο πνεμα μέ διαφορετικά λόγια ποδίδει καί μακαριστός Γέρων Πασιος γιορείτης λέγων: «Η πατρίδα εναι μία μεγάλη οκογένεια».τσι, λοιπόν, μες ο Χριστιανοί γαπομε τήν πατρίδα καί σεβόμαστε τήν λληνικοτητα, χωρίς νά μισομε ήν πατρίδα τν λλων καί χωρίς νά ποτιμομε τήν πολιτιστική ταυτότητα κάθε διαφορετικο λαο νθρώπου.
δημιουργική συμβολή τς ρθοδοξίας στήν λευθερία καί στήν πολιτιστική μας ταυτότητα συνεχίζεται καί μετά τήν Τουρκοκρατία διαψεύδοντας πλήρως τούς θεωρητικούς τς παρενθέσεως. Τό 1896 γιος Νεκτάριος, πίσκοπος Πενταπόλεως, θαυματουργός , γραφε σέ μία περισπούδαστη πραγματεία του περί τς λληνικς Φιλοσοφίας τά ξς: «Ναί, λλην γεννήθη κατά Θείαν Πρόνοιαν διδάσκαλος τς νθρωπότητος.... Τοτο τό ργον κληρώθη ατ... Μαρτύριον μακροβιότης ατο, ξ ς δυνάμεθα διστάκτως νά συμπεράνωμεν καί τήν αωνιότητα ατο, διά τό αώνιον ργον το Χριστιανισμο, δι’ ο συνεδέθη λληνισμός».
Καί τό 1940 στήν ποποιία τν Βορειοηπειρωτικν βουνν λληνας φαντάρος βλεπε τή Παναγία μαυροφορεμένη νά τόν βοηθε. χι, φυσικά, πό μίσος πρός τούς ταλούς, λλά πειδή κείνη τή στιγμή μυνόμενη λλάς εχε τό δίκιο μέ τό μέρος της.
Μόνο μέσα στήν λληνορθόδοξη Παράδοση διατηρομε τόν γι πατριωτισμό καί ποφεύγουμε τά δύο κρα: Τόν ρατσισμό καί τόν θνομηδενισμό. ς διαφυλάξουμε ς κόρην φθαλμου τήν ελογημένη πίδραση τς ρθοδοξίας πί τς θνικς μας ταυτότητος.

 Κωνσταντνος Χολέβας
  Πολιτικός πιστήμων

Δεν υπάρχουν σχόλια: